Sözcü Müellifi Çiğdem Toker, bugünkü köşesine Kamu İhale Kanunu’nda yapılacak değişiklikleri taşıdı. Yürürlüğe girdiği 2003 yılından beriiktidar tarafından 191 sefer değişen, yasa sil baştan ele alınıyor. Kanundaki ‘istisnalara’ dikkat çeken Toker’in yazısı şöyle:
Kamu İhale Kanunu değiştiriliyor. Evet, iktidar eliyle yapılan 200’e yakın değişiklikle kamu kaynaklarının ziyana uğramasına, haksız el değiştirmesine kaynaklık eden yasa sil baştan elden geçiriliyor.
Kamu İhale Kurumu kapsamlı çalışma içinde. 100 sayfalık metni, şu meslek örgütlerine gönderdi: TOBB, TMMOB, TÜSİAD, MÜSİAD, TMB, TESK, TÜRMOB, TİSK’in yanı sıra tıbbi aygıt, sıhhat, inşaat sanayicileri örgütleri.
Amaç, “ekonomi reformları”ndaki “kamu alım ihalelerinde ıslahat yapılacaktır” maksadını hayata geçirmekmiş. AB’nin kamu alımları direktifleri son on yılda esaslı değişikliklere uğradığı için ahenk sağlamak mecburiymiş.
Yeni paket, ortamın “gül bahçesine” döneceği, saydam, iştirakçi ihaleler devrinin başlayacağı manasına gelmiyor natürel. Kanunu yamalı bohçaya döndüren de bu iktidardı, artık anlatacağım değişikliği hazırlayan da.
21/b ile istisnalar daralıyor
Hedeflenen değişikliklerin ikisi çok şaşırtan:
-İktidar yanlısı şirketlere daima kazandıran, düzgün niyetli kullanılmayarak kamuyu ziyana sokan (kitabını yazdığım) 21/b’nin hacmi daraltılacakmış.
– Alfabenin 29 harfini tüketip iki haneli harf dizini başlatan “istisnalar” azaltılıyor.
(“İstisna” neydi? Derseniz: “Şu iş yahut şu kurum Kamu İhale Kanunu’na tabi değil” demek.
-Enerji, su, ulaştırma ve telekomünikasyon kesimlerindeki kamu kuruluşlarına farklı kanun geliyor: İsmi “Sektörel Kamu Alımları Kanunu” olacak.
-Yasak fiil ve davranışların kapsamı genişletiliyor.
-Yenilikçi bir mal, hizmet yahut imal işine muhtaçlık duyulursa, bir yahut birden fazla istekliyle (şirket) işbirliği yapılabilecek.
– Adayların yeterliliklerinin saptanması için EKAP’ta sertifikasyon sistemi kurulacak.
“Sosyal ve Özel Nitelikli Alımlar” diye yeni bir alım/ihale tipi oluşturulacak.
-Yaklaşık maliyeti ve mukavele bedeli 2021 yılı için 18 milyon 619 bin 202 TL’yi aşmayan mal ve hizmet alımları Kamu İhale Kanunu’na tabi olmayacak.
21/b nasıl değiştiriliyor?
Pazarlık adabının bir çeşidi olan 21/b’nin yeni hali şöyle planlanmış:
İhalenin hızlı olarak yapılmasının mecburî olması durumunda, ivediliği doğuran halin giderilmesi gayesiyle hudutlu olarak,
Doğal afetler, salgın hastalıklar, can yahut mal kaybı tehlikesi üzere ani ve beklenmeyen olayların ortaya çıkması üzerine yapılacak mal yahut hizmet alımları ile imal işleri.
İdarenin kusurundan kaynaklanmayan ve evvelce öngörülmesi mümkün olmayan durumların ortaya çıkması üzerine yapılacak mal yahut hizmet alımları.
“Ne değişiyor?” derseniz çabucak söyleyeyim. Çok farklı buldum: 21/b unsuruna, bu yordamın ağır ve usulsüzce kullanıldığı periyotta (eleştiriler artınca) torba kanunla eklenen ibare çıkarılıyor. O da şu:
“veya üretim tekniği açısından özellik arz eden yahut yapı yahut can ve mal güvenliğinin sağlanması açısından acilen yapılması gerekliliği idarece belirlenen hallerde”
21/b’deki düşünülen başka değişiklik: İhale, yapılmasını gerektiren acil hedefin giderilmesiyle sonlu olacak.
“Madem doğrusu bunlardı, onca yanlış, yöntemsiz ihale ne olacak” sorusunun yanıtı yok alışılmış.