Bugünkü Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Devlet Memurları Disiplin Yönetmeliği ile 39 yıldır devlet memurlarının disiplin işlerini düzenleyen “Disiplin Şuraları ve Disiplin Amirleri Hakkında Yönetmelik” yürürlükten kaldırıldı. Yürürlükten kaldırılan yönetmelik 17 Eylül 1982 tarihinde Bakanlar Konseyi Kararı ile kabul edilmiş, 24 Ekim 1982 tarihli Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmişti.
39 yıl sonra yenilenen yönetmelikte dikkat çeken düzenlemeler şöyle:
Cumhurbaşkanı tüm memurların disiplin amiri
39 yıldır yürürlükte olan eski yönetmelikten farklı olarak, Cumhurbaşkanı’na; tüm kamu yönetimlerinde vazifeli bütün memurlar hakkında disiplin amirliği yetkisi verildi. Evvelki yönetmelikte, “Başbakan ve bakanlar başında bulundukları Başbakanlık ve Bakanlık teşkilatı ile bunlara bağlı kuruluşlarda misyonlu bütün memurların disiplin amiridirler” kararı yer alıyordu. Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı disiplin heyeti lider ve üyeleri, İdari İşler Lideri’nin onayı ile görevlendirilecek. Cumhurbaşkanlığı’na bağlı, ilgili yahut alakalı kamu yönetimlerinde ise disiplin şurası lider ve üyeleri üst yönetici onayı ile görevlendirilecek.
Büyükşehir Belediyelerinin Yüksek Disiplin İşleri İçişleri Bakanlığı’na devredildi
İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Heyeti’nin tıpkı vakitte mahalli yönetimlerin yüksek disiplin konseyi olduğuna ait düzenleme, eski yönetmelikte olduğu üzere yeni yönetmelikte de yer aldı. Lakin, Büyükşehir Belediye Başkanlıklarında kurulacak yüksek disiplin heyetlerinin “belediye encümeninden teşekkül etmesine” ait düzenleme, yeni yönetmelikten çıkarıldı. Böylelikle büyükşehir belediye başkanlıklarındaki yüksek disiplin şurası misyonu de İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Konseyi’ne bağlanmış oldu.
Büyükşehirlerdeki memurluktan çıkarma yetkisi de İçişleri’ne devredildi
Eski yönetmelikte, büyükşehir belediyelerinde çalışan memurlar hakkında devlet memurluğundan çıkarma cezası verme yetkisi Büyükşehir Belediyesi Yüksek Disiplin Konseyi’ne aitti. Yeni yönetmelikte, “Mahalle yönetimlerde vazife yapan memurlar hakkında devlet memurluğundan çıkarma cezası vermeye İçişleri Bakanlığı yüksek disiplin şurası yetkilidir” düzenlemesi yer aldı.
Anayasaya ters iddiası
Anayasa’nın 127. Unsuru, “Mahalli yönetimlerin kuruluş ve misyonları ile yetkileri, yerinden idare unsuruna uygun olarak kanunla düzenlenir” kararını içerdiği için büyükşehir belediyeleri ile ilgili değişikliğin anayasa karşıt olduğu belirtildi.
İsimsiz haber üzerine soruşturma başlatılabilecek
Devlet memurları hakkında; somut kanıta dayanmayan, müracaat sahibinin ismi, soyadı, imzası ve adresi bulunmayan ihbar ve şikayetler sürece konulamayacak. Lakin; isim, soy isim, imza ve adres bulunmasa da somut kanıta dayanan ihbar ve şikayetler hakkında disiplin soruşturması başlatılabilecek.
Başbakanlık genelgesine nazaran incelenmeyecekti
Dilekçe Hakkının Kullanılması Dair Kanun’un 4. hususu, “Yetkili makamlara verilen yahut gönderilen dilekçelerde, dilekçe sahibinin ismi, soy ismi ve imzası ile iş yahut ikametgâh adresinin bulunması gerekir” kararını içeriyor. Parlamenter sistemin son Başbakanı Binali Yıldırım tarafından imzalanıp, 21 Ekim 2016 tarihinde Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren 2016/21 sayılı Başbakanlık Genelgesi’nde “Terör örgütleri yahut Ulusal Güvenlik Kurulunca, devletin ulusal güvenliğine karşı faaliyetlerde bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum yahut kümelerle çabanın, yönetimlere dilekçe verilmek suretiyle de desteklendiği” belirtilmişti. Lakin, bu kapsamda, tüm kamu kurum ve kuruluşlarına; “idarelere verilen dilekçelerden sahibinin ismi, soyadı ve imzası ile iş yahut ikametgah adresini ihtiva etmeyenlerin incelenmeyeceği” talimatı verilmişti. Bilhassa FETÖ’nün aktif olduğu periyotta isimsiz ihbar mektupları sistemi sıklıkla kullanılıyordu.
Müsteşar yardımcısı yerine Genel Müdüre başkanlık görevi
Önceki yönetmeliğe nazaran bakanlık disiplin şuralarının liderleri Müsteşar Yardımcıları ortasından seçiliyordu. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile birlikte müsteşarlıklar kaldırıldı. Yeni yönetmelikte, bakanlıklardaki disiplin heyeti liderlerinin en az genel müdür seviyesindeki yöneticiler ortasından görevlendirilmesi kuralı getirildi.
Soruşturmasız ceza verilemez
Yeni yönetmelikte; “disiplin cezası verilebilmesi için memur hakkında soruşturma açılması mecburidir. Soruşturma yapılmadan disiplin cezası verilemez” kararı yer aldı.
Savunma hakkı tanınmadan ceza verilemez
Disiplin soruşturmasının, memurlar ortasından görevlendirilen “muhakkik” eliyle yürütülmesi kuralı getirildi. Eski yönetmelikten farklı olarak, yeni yönetmelikte, “muhakkikin çalışma usulü” de düzenlendi. Bu kısımda, “Muhakkik, savunma isteme ve disiplin cezası verme yetkisi hariç olmak üzere soruşturma bahsiyle hudutlu olarak, kendisini görevlendiren disiplin amirlerinin bütün yetkilerini haiz olup, bu kapsamda her türlü evrakı incelemeye, hakkında inceleme yapılan memurun tabirini almaya, memur tarafından gösterilen yahut bilgisi olabileceğin değerlendirdiği bireylerden bilgi istemeye ve/veya bunları dinlemeye yetkilidir” kararı yer aldı. Tekrar yeni yönetmelikte, “Memura, savunma hakkı tanınmadan disiplin cezası verilemez. Savunma, soruşturma sürecinin son basamağında disiplin amiri tarafından istenir” kararına yer verildi.
Zamanaşımı şartları
Yeni yönetmelikte, disiplin soruşturması ile ilgili “zaman aşımı” kararları de yer aldı. Buna nazaran; uyarma, kınama, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarında bir ay içinde disiplin soruşturmasına başlanmazsa, disiplin cezası verme yetkisi vakit aşımına uğrayacak. Tıpkı biçimde, şayet devlet memurluğundan çıkarma cezasında, altı ay içinde disiplin kovuşturmasına başlanmazsa, yetki vakit aşımına uğrayacak. Disiplin cezasını gerektiren fiil yahut hallerin işlendiği tarihten itibaren iki yıl içinde disiplin cezası verilmediği takdirde ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrayacak.
Cezalar, derecesine nazaran en fazla 10 yıl sonra silinebilecek
Uyarma ve kınama cezalarında beş yıl, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarında on yıl geçtikten sonra memurun talep etmesi halinde verilen cezalar özlük evraklarından silinebilecek.