Davos Tepesi olarak bilinen 53. Dünya Ekonomik Forumu (WEF), İsviçre’nin Davos kasabasında “Parçalanmış Bir Dünyada İşbirliği” temasıyla 16-20 Ocak tarihleri ortasında gerçekleşti.
Bu başlıktaki her bir kelimeyi ele alsak ortaya önemli bir külliyat çıkar.
Parçalanmış kimlikler…
Kirlenen dünya…
İç çatışmalar, çöküşler, savaşlar…
Zirvede iktisat başta olmak üzere; Rusya-Ukrayna Savaşı, Covid-19 salgını, teknoloji, para sistemi, yeşil iktisat, artan yoksulluk ve eşitsizlikler, yükselen enflasyon ve peşinden beliren sakinlik tehlikesi, besin ve güç arz güvenliği üzere mevzuların değerlendirildiği tepenin temel konusu bana kalırsa şu cümle ile özetlenebilirdi:
“Arsızca kaynakları tüketen sermayenin çıkmazı ve yoksulluğun yıkıcı etkileri”
AKP Genel Lideri ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Dünya Ekonomik Forumu 2009 sahnesinde yaşanan “one minute” krizinden sonra Davos’a adımını atmadı.
Pandemi nedeniyle 2021 ve 2022 yıllarında ertelenen Davos Zirvesi’ne Türkiye’den son resmi iştirak Dışişleri Bakanı Mevlut Çavuşoğlu ve devrin Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak ile Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan ile sağlanmıştı.
Pekcan ismini okuyunca aklınızdan, “Acaba orada dezenfektan pazarlamış mıdır?” sorusu geçmiş olabilir lakin ben buradan ilerlemeyeceğim.
Son 3 yılda dünyanın üzerinden adeta tır geçerken; 130 ülkeden 50’si hükümet ve devlet lideri seviyesinde 2 bin 700 kişinin katıldığı Davos 2023 Zirvesi’nde, “Dünya Önderi Erdoğan”ın kabinesinden kimsecikler yoktu.
Zirveye bu yıl Türkiye’den katılan tek siyasetçi DEVA Partisi Başkanı Ali Babacan’dı.
Babacan’ın iklim değişikliği ile ilgili önerisi zenginler kulübünü dürtmekle sonlu bakış açısını ortaya koydu.
Ülkelerin yenilenebilir güce geçiş ve karbon sıfır amaçlarına ulaşabilmeleri için Amerika, İngiltere, Japonya, İsviçre; yani rezerv para üreten merkez bankalarının devreye girmesinin koşul olduğunu söyleyen Babacan’ın şu kelamları dikkat cazipti:
“2050 karbon nötr amaçlarına ulaşmak için bu yollarla para bulunamayacak. Dünyanın en büyük 20 iktisadının oluşturduğu G-20’nin periyot başkanlığını yapmış bir kişi olarak öteki deva bulamıyorum.”
Türkiye 15-16 Kasım’da Antalya’da düzenlenen G-20 Başkanlar Zirvesi’nin Devir Lideri olarak konut sahipliğini üstlenmişti.
2015 yılı G20 Başkanlar Bildirgesi, ortak taahhütleri içeriyordu.
Sürdürülebilirliğin, genç ve bayan istihdamının desteklenmesi; jeopolitik açmazların giderilmesi, mülteci ve göç sıkıntılarına ait önermeleri olan “Liderler Bildirgesi”nin tek bir hususunu yazacağım:
“Makroekonomik siyasetlerin uygulanmasında ortak çalışmaların yapılması, daha esnek maliye siyasetlerinin belirlenmesi, Merkez Bankalarının fiyat istikrarı ve ekonomik aktiviteyi teşvik edici çizgide uygulanması taahhüt edilmiştir.” (G20 Önderler Bildirgesi, 2015: 1)
Hepsini geçtim; Merkez Bankalarının fiyat istikrarı çizgisinde siyaset uygulamasını taahhüt eden tek G20 üyesi, yani Türkiye’nin iktisat bilimini tersyüz eden “faiz sebep, enflasyon sonuç” tezi ile G20 ile ortaklaştığını düşünebilir miyiz?
Dünyanın en gelişmiş birinci 19 ülkesinin yanı sıra kurumsal olarak Avrupa Birliği’nin de G20 üyesi olduğunu hatırlatarak, Dünya Ekonomik Forumu 2023 konuşmacılarından Avrupa Merkez Bankası Lideri Christine Lagarde’ın kelamlarını hatırlayalım…
“Finansal piyasaları, pozisyonlarını gözden geçirmeye davet ediyorum” diyen Lagarde, “faiz artırımı konusunda rotada kalacaklarının” altını çizdi, “Enflasyonda yüzde 2 amacına dönmek için faizleri uzun bir mühlet sınırlayıcı bölgede tutacağız” dedi.
Hadi G-20 ile Türkiye ortasında makroekonomi siyasetlerde zıtlık var, öbür “taahhütlerde” ne durumdayız?
Avusturya’nın G-20 Periyot Lideri olduğu 2014 yılının Başkanlar Bildirgesi’nde 2018 yılında “Küresel Alt Yapı Merkezi” kurulacağı ilan edilmişti…
G-20’nin bu merkezi kurduğuna dair bir bilgi edinemedim fakat Türkiye’nin var: Cumhurbaşkanlığı Sarayı…
Projeye de yatırım bütçesine de O merkez karar veriyor.
G-20 siyasetleri ile ayrıksı, Davos’a küs olan Türkiye’nin yüzünü Doğu’ya döndüğü tezini destekleyen açıklama Suudi Arabistan’ın Finans Bakanı Mohammed Al-Jadaan’dan geldi.
İmzalan swap mutabakatı kapsamında aralık ayında TCMB’ye 5 milyar dolar mevduat yatıran Suudi Arabistan’ın Bakanı, Türkiye’yi; Pakistan ve Mısır ile birlikte “kırılgan” olarak tanımladı.
Siyaset cephesinde Türkiye’nin parlatacağı bir global gündemin oluşmadığı tepede, Koç Holding CEO’su Levent Çakıroğlu ile Sabancı Holding CEO’su Cenk Alper; basına açık ve kapalı oturumlarda sunum yapan iş başkanları ile düzenlenen panellerde sunumlar yaptılar.
Bünyesinde 110 bin çalışanı olan Koç Holding’in tecrübesini paylaşan Çakıroğlu, “Responding to the Great Resignation” (Büyük İstifaya Yanıt) oturumunun konuşmacıları ortasındaydı.
Konuşmacılar, toplumsal hareketliliği mümkün kılmak ve geleceğe hazır ekonomiler için eğitime, hünerlere ve sıhhat hizmetlerine yatırımı destekleyen yeni bir toplumsal kontratın nasıl şekillendirileceğini tartıştılar.
Çakıroğlu, Davos’ta FireAld tanıtımında, “Gelişmiş data analitiği yetkinliklerimizi orman yangınları ile global uğraşa takviye vermek için seferber ettik” dedi.
Pandemiden sonra global gündem süratle değişti.
Davos’ta sunum yapan iş insanlarından Sabancı Holding Güç Kümesi ve Güç Verimliliği Lideri Kıvanç Zaimler’e Davos izlenimlerini sorduğumda en kritik bilgiyi veriyor:
“Pandemi öncesinde yenilenebilir güç kaynaklarına yatırımları iklim kuralı olarak ele alıyorduk; bugün güç arz güvenliği ve maliyet değer taşıyor.”
H. Ömer Sabancı Holding; ABD’de yenilebilir güç portföyü kurulması gayesiyle kurulan ve 10 Ekim 2022’de sermayesi 2 milyar 964 milyon liraya çıkarılan Sabancı İklim Teknolojileri A.Ş. Delaware merkezli Sabancı Renewables Inc. Şirketi kurdu.
“İklimle Kontaklı Finansal Beyanlar Vazife Gücü”ne (Task Force on Climate-Related Financial Disclosures – TCFD) dayanak veren şirketler ortasına katılan Koç Kümesi da yenilenebilir güç alanında yurt içi ve dışı projeleri yatırım gündemine aldı.
Özel bölüm yenilenebilir güç kaynaklarına ve dijital tahlillere yatırım yaparak, global yeşil güç fonlarına yaklaşıyor.
Türkiye’de kamunun besin ve güç arz güvenliği stratejisi ikiye ayrılıyor.
14 Mayıs öncesi ve sonrası olarak.
Davos’a yetişmedi!