MEF Üniversitesi İktisat Kısmı Lideri Prof. Dr. Onur Başer’in salgın mühletince meydana gelen vefatları tahlil ettiği araştırmasına nazaran, Türkiye’de birinci vefatın açıklandığı 17 Mart 2020 tarihinden itibaren bir yıl içinde koronavirüs kaynaklı gerçek mevt sayısı 89 bin 315’e ulaştı.
Prof. Dr. Onur Başer, açıklanan mevt oranlarının gerçeğin çok azını gösterdiğini savunarak, “Belediyelerden alınan resmi datalar üzerinden Türkiye geneline ulaştığımızda, vaka-ölüm oranlarının yüzde 3.02 civarında olduğu sonucuna ulaştık. Türkiye, Meksika, Peru ve Macaristan’dan sonra en yüksek vaka-ölüm oranı olan ülkedir” dedi.
Ajans Bizim’in haberine nazaran Prof. Dr. Başer tarafından yapılan çalışma kapsamında, daha evvel Health Policy Dergisi’nde yayımladığı akademik makalesinde kullandığı metotlar kullanılarak mevt bilgilerine ulaşılamayan vilayetlerdeki yaş, cinsiyet, eğitim seviyesi üzere datalar öteki vilayetler ile eşleştirildi ve kestirimi fazla mevt oranları hesaplandı.
133 bin 972 fazla ölüm
Analize nazaran toplam 9 kentte (İstanbul, Kahramanmaraş, Konya, Bursa, Kocaeli, Bursa, Sakarya, Denizli, Malatya ve Tekirdağ) 17 Mart 2020-16 Mart 2021 tarihleri ortasında gerçekleşen vefat sayısı 36 bin 267 oldu. Evvelki yıllar ile kıyaslandığında ise bu süreçte Türkiye’deki fazla vefat sayısı 133 bin 972 olarak belirlendi.
Prestijli bir akademik yayın olan Jama’da geçen hafta yayımlanan tahlile nazaran tüm dünyada ölümlerin üçte ikisinin direkt Covid 19 ile ilgili, öbür üçte birinin ise Covid nedeniyle hastaneye gitmeyen yahut tedavisini erteleyen insanların vefatı olarak nitelendirildiğini belirten Prof. Dr. Başer, “Bu hesaplama yolu baz alındığında koronavirüs sebebiyle Türkiye’de bir yılda 89 bin 315 kişinin hayatını kaybettiği sonucuna ulaştık” dedi.
Meksika’nın koronavirüsün neden olduğu Covid-19 kaynaklı ölümlerin sayısını revize etmesiyle dünyada ABD’den sonra en çok Covid mevtin görüldüğü ikinci ülke olduğunu lisana getiren Prof. Dr. Başer, ülkenin Covid ölümlerinin daha evvel açıklanandan yüzde 60 fazla olduğunu duyurduğunu kaydetti.
ABD’de Covid-19 hastalığı sonucu 549 bin, Brezilya’da ise 310 bin kişinin hayatını kaybettiğini aktaran Prof. Dr. Başer, şunları söyledi:
“Sadece İstanbul’da Covid-19 başladığı günden beri 17 bin 232 mevtin önlenmesi mümkündü. 16 Mart 2021 tarihinde 29 bin 623 kişinin vefat ettiği açıklanmıştı. Maalesef ki açıklanan mevt oranları gerçeğin çok azını gösteriyor. Vaka-ölüm oranlarına bakıldığında 16 Mart’ta açıklanan sayılar, Türkiye’deki 2 milyon 911 bin 642 olayın yaklaşık yüzde 1’i seviyesinde ve Türkiye öbür ülkelere nazaran en düşük oranda olarak raporlanıyor.
Oysa belediyelerden alınan resmi bilgiler üzerinden Türkiye geneline ulaştığımızda, vaka-ölüm oranlarının yüzde 3.02 civarında olduğu sonucuna ulaştık. Bu da şu manası taşıyor: Türkiye, Meksika, Peru ve Macaristan’dan sonra en yüksek vaka-ölüm oranı olan ülkedir.”
Düzeltme yapılmalı
Türkiye’nin geçen yaz hadise sayısında düzeltme yaptığını, fakat vefat sayılarında şimdi düzeltme yapılmadığını lisana getiren Prof. Dr. Başer, “Bu da Türkiye bilgilerine olan inancı sarsıyor. Bu virüs tüm dünyaya yayıldığı için öteki ülkeler ile kıyaslamalar yaparak vaka-ölüm oranlarını çıkartabiliyoruz. Birebirini Dünya Sıhhat Örgütü de yapıyor. Türkiye’nin bilgilerinde büyük bir tutarsızlık var, bu da uygulanacak siyasetlerde eksik yahut yanlış kararlar vermemize sebep oluyor “ diye konuştu.
Aynı tutarsızlığın TÜİK nüfus datalarında de görüldüğüne dikkat çeken Prof. Dr. Başer, Türkiye’de son 30 yılda en az nüfus artışının ‘yüzde 1.25’ olarak belirlendiğini, 2019-2020 ortasında nüfus artış oranının ise yalnızca ‘yüzde 0.55’ olduğunu söyledi.
Prof. Dr. Başer, kelamlarına şöyle devam etti:
“Doğan bebek sayılarında ise bir değişiklik yok, bu süreçte ülkeden yüksek ölçüde göç de olmadı, nüfus sayma sistemimizi değiştirmedik ve Covid-19 dışında ülke genelinde mevt sayısını artıracak rastgele bir doğal afet de yaşamadık. Yüzbinlerce insanımız TÜİK datalarına nazaran kayıp görünüyor. Bütün bunlar, koronavirüs mevt sayılarındaki tutarsızlığı gözler önüne seriyor. Belediyeden alınan datalar ile uyumsuzluklar, öbür ülkelerdeki vaka-ölüm oranları ortasındaki uyumsuzluk ve nüfus artışımızdaki uyumsuzluk bizi bu araştırmaya yönlendirdi.”
Sağlık Bakanlığı’nın 4 Nisan 2021 datalarına nazaran ise Türkiye’de koronavirüsten hayatını kaybedenlerin sayısı 32 bin 263’e dayandı.
Prof. Dr. Başer, yaptığı araştırmada direkt ve dolaylı olarak 2020-2021 periyodundaki fazladan vefat sayılarını hesapladı. Covid-19’un sıhhat sistemine getirdiği yükün insan vefatlarına tesirini göstermek hedefiyle yapılan çalışmada, 2017-2018-2019 yıllarındaki ölümlerin ortalaması alındı.