İsrail’de hükümeti kurmakla görevlendirilen Benyamin Netanyahu ile Yahudi Gücü Partisi önderi Ben-Gvir ortasında yeni hükümette makamların paylaştırılması konusunda varılan mutabakatın pratikte, teoride olduğundan farklı sonuçlar doğurabileceği söz ediliyor.
Netanyahu dün, Yahudi Gücü partisine, Ulusal Güvenlik Bakanlığı ile Banliyöler, Necef Çölü ve Celile’yi Geliştirme Bakanlığı ve Yahudi Mirası Bakanlığı’nı verdi.
Ben-Gvir Filistinlilere dair daha sert bir siyaset istiyor
Netanyahu’nun bilhassa Ben-Gvir için ihdas ettiği Ulusal Güvenlik Bakanlığı, mevcut Kamu Güvenliği Bakanlığı’nın geniş yetkilerle donatılmış halini temsil ediyor. İki parti önderi ortasında varılan muahede ayrıyeten, geniş yetkisi olan Ulusal Muhafız Teşkilatı kurulması, Hudut Polisi bünyesindeki yedek güçlerin artırılması, halihazırda Savunma Bakanlığı’na bağlı olan Batı Şeria Hudut Polisi ünitesinin Ulusal Güvenlik Bakanlığı’na bağlanmasını öngörüyor.
Batı Şeria Hudut Polis ünitesi çok sağcı Ben-Gvir’in eline geçti
The Times of Israel haber sitesine nazaran, varılan bu mutabakatla Ben-Gvir, Batı Şeria’da yaşanan olaylara müdahalede ve kaçak yerleşim ünitelerinin boşaltılmasında vazife alan Hudut Polis ünitesi üzerinde denetim sağlayacak.
Ben-Gvir ise Batı Şeria’daki kaçak yerleşim ünitelerinin boşaltılmasına karşı çıkan ve Filistinlilere karşı daha sert bir siyaset izlenmesini isteyen tutumuyla biliniyor.
Savunma Bakanı Gantz’dan eleştiri
İşte tam da bu nedenle İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz, Twitter hesabından “Ulusal güvenlik mi yoksa güvenlik güçlerinin parçalanarak Ben-Gvir için özel bir ordu kurulması mı?” tabirleriyle sözkonusu muahedeyi eleştirdi.
Gantz, Ben-Gvir’e Ulusal Güvenlik Bakanlığı verilmesinin 3 tehlikeli boyutu olduğundan bahsetti: “Yahudiye ve Samiriye’deki (Batı Şeria) sivil idarenin, Maliye ve Savunma Bakanlıkları ortasında paylaştırılması kanısı, Batı Şeria’nın ilhakıyla ilgili milletlerarası baskıya neden olabilir. Ne güvenlik ne de alanda hiçbir şey elde edemeyiz. Bu da önemli bir idari ve güvenlik zafiyeti yaratacaktır.”
‘Gücün kullanımını tehdit eder’
Gantz, geniş yetkili Ulusal Muhafız Teşkilatı’nın doğuracağı tehlikeli sonuçlarla ilgili, “Ben-Gvir için Batı Şeria’da özel bir ordu kurulması fikri, gücün kullanımını tehdit etmektedir ve gerçek bir güvenlik meselesine yol açacaktır. Son yıllarda operasyonlar, ordunun komutasında ve ordu-polis-İç İstihbarat Teşkilatı Şin-Bet (Şabak) ortasındaki tam ve yakın uyumla gerçekleştirildi. Gücün bölünmesi fikri, alanda çelişkilere ve önemli bir güvenlik zafiyetine yol açacaktır ve bundan da Netanyahu sorumludur” değerlendirmesinde bulundu.
Sözkonusu mutabakatın idari boyutta da tehlike arz ettiğine dikkati çeken Gantz, “Netanyahu ile çok sağ ortasındaki mutabakatları ve bakanlıkların modüllere bölünmesi fikrini duyunca 2.5 yıl evvel hükümeti kurarken Netanyahu’ya ‘hükümetin hayali bakanlıklardan oluşturulmasının idaresi zayıflatacağı’ uyarısı yaptığımı hatırladım. Bu nedenle, Mavi-Beyaz İttifakı’na Dijital, Yüksek Tahsil ya da Su Bakanlığı üzere anlamsız bakanlıkların verilmemesi konusunda ısrar etmiştim. O günlerde bunun yanlış olduğunu düşünüyordum lakin bugün bu, gerçek bir tehlike olarak karşımıza çıktı” sözlerini kullandı.
Gantz, mutabakatın tehlike oluşturan üçüncü boyutunun ulusal güvenlik olduğunu belirtti: “Netanyahu ulusal güvenliğin; devletin güvenlik, ordu, diplomasi, hukuk, iktisat ve toplum üzere kapasitelerinin toplamı olduğunu biliyor. Tüm bileşenleriyle ulusal güvenliğin sorumlusu tek bir kişidir ve o da ulusal çalışmaların senkronizasyonundan sorumlu olan başbakandır. Netanyahu’nun bu atağını, gerçek başbakanın Ben-Gvir olacağının kabulü olarak görebiliriz.”
Turbo ilhak dönemi
Halihazırda Batı Şeria’daki sivil yönetim, Savunma Bakanlığı’nın sorumluluğunda. Bu bakanlık, Filistinlilere çalışma müsaadesi vermek ve Batı Şeria’nın yüzde 60’ını oluşturan “C” bölgesinde Yahudi ve Filistinliler için inşaat ruhsatı çıkarmak, hastaların Doğu Kudüs, İsrail ve Filistin toprakları dışındaki hastanelere nakledilmesi, seyahat müsaadesi ve Filistin topraklarına mal giriş ve çıkışları konusunda Filistin idaresiyle uyum kurmaktan sorumlu. Likud ile Yahudi Gücü Partisi ortasında varılan mutabakata nazaran Batı Şeria’daki Musevilerin sorumluluğu Maliye Bakanlığı’na geçmiş olacak ve başına da Dini Siyonizm Partisi önderi Bezalel Smotrich‘in getirilmesi beklenen gözüküyor. Filistinlilerin işlerinin ise Savunma Bakanlığı’nın tasarrufunda olması öngörülüyor.
İsrailli insan hakları kuruluşu Peace Now (Barış Şimdi) bununla ilgili olarak Twitter hesabından “Ağır ilerleyen ilhak ve Batı Şeria’da kanunların gevşek tutulması siyasetinden turbo ilhak ve Yahudi yerleşimcilerin terörünün desteklenmesi siyasetine geçiş yapıyoruz” değerlendirmesinde bulundu.
Yahudi Gücü partisiyle varılan muahede Netanyahu’yu zora sokacak
The Times of Israel’in haberinde, Banliyöler, Necef Çölü ve Celile’yi Geliştirme Bakanlığı’na Yitzhak Wasserlauf‘un, Yahudi Mirası Bakanlığı’na ise Amichai Eliyahu‘nun getirileceği bilgisi yer aldı.
Haberde, yıllık 2 milyar şekel (yaklaşık 584 milyon dolar) bütçe ayrılacak Banliyöler, Necef Çölü ve Celile’yi Geliştirme Bakanlığı’nın, Batı Şeria’daki yeni yerleşim ünitelerinin tanziminden sorumlu olacağı söz edildi.
‘Netanyahu’nun işini zorlaştırır’
İsrail Kamu Yayın Kuruluşu (KAN) ise Ben-Gvir’in kazandığı imtiyazların, hükümeti kurmak için Yahudi Gücü’nün yanı sıra Şas, Birleşik Tevrat Yahudiliği ve Dini Siyonizm partileriyle de müzakare yürüten Netanyahu’nun işini zorlaştıracağı değerlendirmesinde bulundu.
Son yıllarda erken seçim ve koalisyon krizi sarmalına girilen İsrail’de 1 Kasım’da yapılan erken genel seçimlerde eski Başbakan ve muhalefet önderi Benyamin Netanyahu’nun başını çektiği sağ blok 120 sandalyeli Meclis’e 64 milletvekili göndererek açık bir zafer kazanmıştı.
Netanyahu’nun kurması beklenen çok sağcı koalisyon hükümetinde Yahudi Gücü başkanı Ben-Gvir’in yer alması, hem yeni hükümetin Filistin siyaseti açısından hem seküler İsrailliler nezdinde tasalara neden oluyor.
Mescid-i Aksa baskınları üzere provokatif hareketleri ile tanınan Ben-Gvir, işgal altındaki Doğu Kudüs ve Batı Şeria’da aşırılık yanlısı Yahudi yerleşimcilerin şiddet hareketlerini teşvik etmesiyle biliniyor.
