Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Şurası Üyesi ve İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, “İstanbul, ilçeler ortası nüfus geçişinin çok fazla olduğu bir vilayet. Bu nedenle açılmalarla ilgili kararlar, ilçe değil vilayet bazında alınmalı. Son bir haftadır test olumluluk oranları ve hadise sayısında bir artış gözlüyoruz. Bu nedenle İstanbul’da tam açılma için şimdi erken” dedi.
Yavuz, kısıtlamaların gevşetilmesinde gözetilecek kriterlere ait konuştu. Vilayet pandemi heyetlerinin birtakım eşik pahalara nazaran açılma ya da kısıtlama kararlarına gideceğini belirten Prof. Dr. Yavuz, “100 bin nüfusta son 7 günde görülen enfeksiyon insidansına (yeni olguların nüfusa oranı) bakılacak. Bu insidans aşikâr eşik kıymetlerin altına düştüğü vakit açılmaya gittiğinizde riski de düşürmüş oluyorsunuz. Daha inançlı bir prosedür. Şu an Türkiye’de o eşik pahaların altında olan 10-20 kadar vilayet var mesela. Buralar hem okullar, hem öteki kapalı olan yerlerin açılması manasında daha güvendeler. Yalnız yalnızca oranlardaki düşüş değil, bu düşüşün süreklilik göstermesi de gerekiyor. Yani vilayet pandemi şuralarının bakması gereken bir başka parametre de alışılmış ki infeksiyon suratının haftalar boyunca düşüş trendi içinde gitmesi, yani artmaması. Düşüş olmuş lakin artışa geçtiği bir ortamda açılmalara giderseniz o da dert yaratabilir” dedi.
“İstanbul farkı değerlendirilmeli”
Sadece nüfusa nazaran oranlar değil test olumluluk oranlarının da kıymetli bir parametre olacağına işaret eden Prof. Dr. Yavuz, “Test müspet oranlarının artması da istenmeyen bir durum. Yani salgının denetimi açısından olumsuz bir durum. Ayrıyeten açılma olduğunda da (okul, kafeler vb), enfeksiyon denetim tedbirlerinin sıkı kurallarla belirlenmiş olması gerekiyor. Vilayet pandemi şuraları bunların hepsini bir ortada kıymetlendirerek kararlarını verecek. İstanbul nitekim hem iş akışı açısından hem de nüfus hareketliliği açısından farklı bir durumda. İlçeler ortası hareketliliği çok fazla olan bir vilayet. Onun için İstanbul’da vilayet bazında kararlar alınmalı. Vilayet pandemi heyeti burada ilçe ilçe de tespit edebiliyor enfeksiyon oranlarını lakin bu formda çok geçiş olduğu için vilayet bazında değerlenmek daha sağlıklı olur. Küçük yerlerde tahminen vilayet pandemi konseyleri diyelim bir köyde çok düşük bir enfeksiyon oranına nazaran açılma ya da bir köyde çok yüksek oralar nedeniyle kapanma kararı alabilir fakat İstanbul’un bu manada öteki vilayetlere nazaran hakikaten daha farklı değerlendirmesi gerekir.”
Yavuz, İstanbul’daki oranların bir evvelki haftaya nazaran yükselme eğiliminde olduğuna işaret etti. Açılma için erken olduğunun altını çizen Yavuz, Bir evvelki haftaya nazaran artış var. Bizim kendi hastanemizde ya da arkadaşlarımızla konuştuğumuzda, hafif bir kıpırdanma olduğunu söyleyebiliriz hem test olumluluğu oranları hem de hadise sayısı manasında. Bu da biraz alarmda olmamız gerektiğini bir defa daha hatırlatıyor. Demin söylediğim o azalma trendinin görülmesi ve devam etmesi gerekiyor. Şu anda şimdi bu durum yok, hatta biraz üst yanlışsız gidiyor test olumluluğu olarak da olay sayısı olarak da. Her ne kadar hastanelerde bir kapasite külfeti, ağır bakım kapasitesinde bir doluluk olmasa da ki açılma kararlarında bunlar da değerli kriterler ortasında yer alıyor, ağır hasta sayısının çok fazla olmaması düzgün bir şey lakin test olumluluğu oranlarında ve olay sayısındaki üst hakikat gidiş düşündürüyor. Bence İstanbul için tam açılma konusu şu an biraz erken üzere duruyor.”
İstanbul’daki artış eğiliminin mutant suşa bağlı olma riski olduğuna da değinen Prof. Dr. Yavuz, “Umarız ki bu artışın nedeni mutant suş değildir. Zira o vakit bu tedbirler altında sürat kesmemiz mümkün olmayacak ve tedbirleri arttırmamız gerekebilecek demektir. Lakin mutant suşun da bilhassa V1’in (İngiltere varyantı) Türkiye’de yayıldığını biliyoruz. Bu nedenle temkinli olmakta çok yarar var. Ayrıyeten aşı sırası gelen herkesin bir dakika bile kaybetmeden aşısını olması, burada kritik kıymet taşıyor. Mutant suşun yayılmasını engellemek açısından da bir an evvel aşılanmak çok büyük değer taşıyor” dedi.
Okulların açılmasıyla ilgili de değerlendirmelerde bulunan Prof. Dr. Yavuz, şu ikazlarda bulundu: “Belli eşik pahaların altına düşülse bile okullar açıldığında alınması gereken tedbirlere dikkat edilmesi gerekiyor. Aileler çocuklarının maske kullanımına dikkat etmeli. Sınıfların kalabalık olmaması, öğrencilerin belirli günler gitmesi, bu tip tedbirlerin alınıp alınmadığını aileler de takip etmeli. Çocukların sahiden artık eğitime dönmesi gerekiyor. Çok büyük öncelik haline geldi bu. Zira eğitimden eksik kalmaları, Kovid’in yarattığı tehlikelerden daha büyük bir hale geldi. Bu nedenle aslında her yerde eğitimi öncelemek gerekiyor. Çocukların da aileleri tarafından hem maske kullanımı, hem arkadaşlarıyla uzaklıklarını müdafaaları ve el paklığı ile hijyen konusunda eğitilmelerini tavsiye ediyorum. Ayrıyeten çocuk hastayken muhakkak okula gönderilmemeli. Bu bilhassa kıymetli. Zira çocuklar aslında hastalıktan çok etkilenmese de hastalığın yayılımı açısından risk yaratıyor bu. Ayrıyeten konutta riskli biri varsa (komorbit hastalığı olan biri ya da risk kümesi bir yaşlı), şayet mümkünse okula giden çocukla tıpkı meskende kalmamalı. Ayırma talihi yoksa da birebir odada ikamet etmemeli.”
Büyük çoğunluğu aşılanan 65 yaş üstü vatandaşlar için özgürleşmenin de işaretlerini veren Prof. Dr. Yavuz, kelamlarını şöyle noktaladı: “Hastalıktan koruduğu düşünülen aşıların ülkemizdeki Faz 3 sonuçlarını kısa bir müddette görmeyi umuyoruz. Şayet 65 yaş üstünde korunma oranları da beklediğimiz istikamette çıkarsa, onlara da gevşetmeler getirilebilecek. Alışılmış ki tekrar maskelerini bırakmayacaklar. Fakat onların aşı olduktan sonra ağır hastalık geçirmeyeceklerine tam olarak ikna olmamız gerekiyor. Önümüzdeki 1 ay içinde de bunları çok daha net bir biçimde görebileceğiz. Kısaca 1-2 ay daha temkinli davranıp aşı sonuçlarını da bekleyecek biçimde hareket etmekte yarar var.”
DHA