Kuraklığın yanı sıra yer altı su düzeyindeki azalmaya bağlı oluşan yarıklar, Orta ve Batı Anadolu havzalarının kıymetli problemlerinden biri haline geldi. Konya’da geçen yıllarda Çumra, Karapınar, Emirgazi ve Tuzlukçu ilçelerinde görülen yüzey bozulmaları, yerleşim yerlerinde ve yapılarda deformasyona neden oluyor.
İki ay evvel Altınekin’in Dedeler Mahallesi’nde oluşan ve uzunluğu 2 kilometreye yaklaşan yarıklar, mahalle sakinlerini de endişelendiriyor.
‘İl merkezindeki kimi yapılara ziyan vermeye başladı’
Konya Teknik Üniversitesi (KTÜN) Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaşar Eren, iklim değişikliği ve kuraklığa bağlı ağır yer altı su kullanımının, su düzeyinin süratle düşmesine neden olduğunu söyledi.
Yer altı su düzeyindeki çekilmenin gevşek ve dik kayaçlarda sıkışma oluşturduğunu anlatan Eren, buna bağlı nedenlerle topografyanın sistemsiz olduğu yüzeyde deformasyonunun meydana geldiğini lisana getirdi.
Eren, yüzeydeki deformasyonların yarıklar ve faylanma halinde söz edildiğini, Orta ve Batı Anadolu havzalarının tamamında bunun gözlendiğini belirterek, şöyle konuştu:
Aydın’da geçtiğimiz günlerde yüzey faylanması haberleri düştü. Bugün de Altınekin Dedeler Mahallesi’nde yüzey yarıklarını görüyoruz. Yer altı su düzeyinin düşmesi tabanda diferansiyel sıkışma yüzey faylanması biçiminde deformasyonlar oluşturuyor. Buradaki şimdi başlangıcı lakin gitgide artıyor. Konya kapalı havzasının tamamında bunu görüyoruz. Buradaki, Altınekin havzasında birinci. Yüzey yarıkları, Konya kapalı havzasında; Tuzlukçu, Emirgazi, Karapınar, Çumra, Akşehir, Altınekin ile Aksaray Sultanhanı ve Afyonkarahisar Bolvadin’de görülüyor. Yüzey faylanmaları geçtiği yerlerde hatta vilayet merkezindeki kimi yapılara ziyan vermeye başladı.
‘Konya havzasında kilometrelerce uzunlukta yarıklar meydana geldi’
Son yıllarda çoklukla havza kenarlarında yarıkların oluştuğunu vurgulayan Eren, şunları kaydetti:
Kilometrelerce uzunlukta, genişliği 2-3 metre, derinliği de 8 metreye ulaşan yarık ve faylanmalar oluşuyor. Bölge için bunlar bir tehdit oluşturuyor. Konya’nın çeşitli bölümlerinde yıllardır takip ettiğim yarıklar, hem yatay hem de düşey olarak devam ediyor. Yer altı su düzeyindeki azalma kayaçlarda sıkışma meydana getiriyor. Bu aniden olan ve çabucak sona erecek olay değil. Yer altı su düzeyini istikrarda tutsanız bile onlarca yıl devam edebiliyor. Sıkışabilir killi kayaçların kalınlığı fazlaysa yüzey deformasyonu artarak devam edecektir.
Eren, yer altı su düzeyindeki azalmanın obruk oluşumlarını hızlandığını kelamlarına ekledi.
‘Mahalleli yarıklardan tedirgin’
Altınekin ilçesi Dedeler Mahallesi Muhtarı Erdoğan Şen de bölgede yer altı suyu kullanımına bağlı ziraî faaliyetin yapıldığını anlattı.
Mevsimsel yağışların düşmediğini, bölgede kar beklenmesine karşın arazinin kırağı ile örtülü olduğunu aktaran Şen, “Daha evvel yarıkları hiç görmedik, buradaki olay iki aylık bir problem. Yaklaşık 2 kilometre uzunluğunda meradan başlayıp tarlalara kadar gidiyor. Yerleşim alanında 6-7 konutta hasar var. Mahallede meskenlerde hasar olunca tedirginlik oldu. İmam hatip ortaokulunda hasar var. Toprakları yarılınca vatandaşlarımız da bir epey tedirgin” diye konuştu.
