Usta direktör Çetin İnanç 40. İstanbul Sinema Şenliği’nde “onur ödülü”nün sahibi oldu. Cumhuriyet’ten Orhun Atmış’a konuşan İnanç, Yeşilçam’dan bahsederek, “Başımızda sansür diye bir bela vardı. Merhum Yılmaz Güney’in de benim de filmlerimi yaktılar. Biz o sokağın işçisiyiz, hâlâ bana ödül verdiklerinde Yeşilçam işçileri ismine alıyorum o ödülü” dedi.
Onur mükafatını alınca neler düşündünüz, hisleriniz nasıldı?
Çok memnunum. Bu yaşımda beni aramaları, bu türlü bir ödül vermeleri hem onurlandırdı hem memnun etti. Beni hatırlayanların hepsine teşekkür ederim. Ayrıyeten ben her çağrılan yere gitmem, prensiplerim vardır. Şenliklere de katılmam, ama bu bir onur mükafatı, ölmeden evvel nasip olduğu için Allah’a şükrediyorum.
Festivallere neden katılmıyorsunuz?
Konu modeli oluyorsun. Oturtuyorlar oraya, ukala ukala konuşurlar, Yeşilçam’ı beğenmez, laf ederler, sonra başımız belaya girer. Bir tek geçen sene Yeşilçam mükafatı veriyorlardı, oraya gittim. Bir de söyleşi yapan genç isimler gelince onları dinlerim.
Ama baktığınız vakit Yeşilçam’ın toplumsal hassaslığı olan sinemalarının örneklerine bugün pek rastlamıyoruz. O periyodun farkı neydi?
Yeşilçam, iki tane sokaktı. En az 20 tane yazıhane vardı sinema yapan, oyuncular vardı, 12 direktör vardı, 13. ben oldum, asistanlıktan gelerek. Orada insan duygusu vardı. Güzellerle berbatların savaşını anlatırdık biz, güzellerin yanında olurdu o sinemalar. Bu da Türk vatandaşının hislerini ayağa kaldırıyordu… Başımızda sansür diye bir bela vardı. Merhum Yılmaz Güney’in de benim de filmlerimi yaktılar. Biz o sokağın işçisiyiz, hâlâ bana ödül verdiklerinde Yeşilçam işçileri ismine alıyorum o mükafatı.
Yeşilçam vakti olsa, Covid salgınıyla ilgili bir sinema çekiyor olsanız neyi anlatırdınız, kimleri oynatırdınız?
İnsanların yanlışlarının cezası çekiliyor. Bunu anlatırdım. Kimleri oynatacağıma gelince, imkân olsa da üç hükümdarı bir ortada oynatsam. Ayhan Işık-Taçsız Kral, Yılmaz Güney-Çirkin Kral, Cüneyt Arkın-En Hoş Kral… Ben üçüyle de yıllarca çalıştım. Benim tanıdıklarım ortasında onlar kadar sinemaya hizmet eden insan az tanımışımdır. Üçü de bu mikroba karşı savaşır, insanları da peşinden sürüklerdi…
Film çekmeyi neden bıraktınız?
ABD’ye gidip oradaki en büyük stüdyoları gezdim. Dönünce sinemayı bırakmaya karar verdim. Benim çıkardığım maliyetleri kimse kabul etmedi. Ben de “Para olmazsa sinema olmaz, esasen sinemaları daima parasız yaptık, bu işi bırakıyorum” dedim. Atıf Yılmaz’ın, Lütfi Akad’ın asistanlığını yaptım, onlar da daima “Düşündüklerimizi yapamıyoruz” kederi. Direktörlüğe başlayınca aynılarını yaşadım. 10 günde sinema çekerdim, “6 günde çeker misin” diye soruyorlardı. Biri de bu sineması 2 ayda çek desin, değil mi?
Hayalinizde kalan, yapamadığınız sinemalar var mı?
“Bir İnsan Bir Dünya” diye bir senaryom vardı, yapacak parayı bulamadım. Bir de Atatürk sineması çekmek isterdim, imkânsızlıktan yapamadım. Yıllarca denedim, olmadı.
“Bir İnsan Bir Dünya” nasıl bir senaryoydu?
Dünyanın yaratılışından bugüne kadar insan ve dünya alakasını anlatan bir sinemaydı. Sinopsisini 8 senede yazdım. Dünyanın her kıtasında geçen, dinleri de anlatan bir sinemaydı. Kimse maliyete yardım edemedi, o denli kaldı projem.
Atatürk’le ilgili sinema nasıl olacaktı?
Doğuşundan Cumhuriyeti kuruşuna kadar geçen süreyi anlatacaktı. O vakit oyuncu bulamamıştık. Maliyeti de çok oldu. Lakin benim daima başımda kalmıştı o. Bir orta Cüneyt Arkın’a çok özel makyajlar yapıp Atatürk’e benzetmeye çalıştım. Lakin sineması yapamadık. Cüneyt Arkın’ın da o vakit krallık periyoduydu. Herkesten evvel Atatürk sineması yapmış olacaktık.