Dedeyazı köyünde 2003 yılında Mir Serhat Madencilik şirketine bağlı demir madeni ocağı açıldı. Kapasite artışına gidilen ocağa karşı köylüler uğraş vermeye başladı. Bunun üzerine mevzuyu yargıya taşıdı. Uzmanın mahkemeye sunduğu raporunda maden ocağının bölgeye önemli ziyanlar belirtildi.
Çed gerekli değildir
Yıllık 100 bin ton kapasiteli Demir Ocağı ve Kırma – Eleme Tesisi kapasite artışı projesi için, “ÇED Gerekli değildir” denildi. ÇED raporunda bölgede “endemik bitki tipi yok” denirken mahkemeye sunulan uzman raporu “Korunması gereken bitki popülasyonuna” dikkat çekiliyor.
Maden alanı içinde meşe ormanlarının ziyan göreceği vurgulanan eksper raporunda, maden alanının bir kısmının köyün çabucak yanı başında olması nedeniyle toz kirliliğine neden olacağı da vurgulanıyor. Raporunda proje alanının hidrolik açıdan gerçek yapılmadığı, bölgedeki tarım, hayvancılık ve endemik bitki cinslerine önemli ziyanlar vereceği belirtiliyor.
Yıllardır maden ocağına karşı uğraş eden köylüler artık de kapasite artışına karşı tıkıyor. Bir köylünün mezraya gitmek için maden alanından geçerken, madencilerin saldırısına uğradığını belirten köylüler hareket yaptı. “Yetkililere soruyoruz, sonumuz dayak yemekle mi olacak. Yoksa maden tozu yuta yuta mı öleceğiz” diyen köylüler, ANKA Haber Ajansı’na konuştu:
Vahide Erkan: Köyümüzü Mir Maden şirketi işgal etti. Suyumuz gitti, tabiatımız gitti. Bahçelerimiz kurudu. Bir de üstüne gençlerimizi darp ediyorlar. Yolumuzu kesiyorlar. Toplumsal arayı korumadığımız için bize cezalar yazıyorlar. Burada çeşmemiz vardı. Suyumuzu, çeşmemizi kuruttular. Sondaj vurdular, sondaj suyu da içilmiyor. 200 hanelik köy yetişmiyor. Üzüm bağlarımız kurudu. Bizim hakkımızı kim savunacak. Biz nereye başvurduysak daima haksız duruma düştük. Biz sonuna kadar çaba edeceğiz. Hak aramak haksızlıksa, biz haksızlıkları kabul etmiyoruz. Oraya (maden alanı) 30 kişinin gitmesiyle tüm orduyu oraya yığdılar. Köylünün gözünü korkutmak istiyorlar.
Makbule Aktan (85 yaşında): Bizim halimiz ne olacak. Gelmişler köyümüzün içine, tabiatımızı kaybettiler. Her ağacımız bir adam eder. Suyumuzu kaybettiler, ağacımızı kaybettiler. Bir de sopayla üstümüzde durmuşlar bizi korkutuyorlar. Kepçenin altına yatarım, ezsinler ancak buradan da vazgeçsinler. Kapıya çıkamıyoruz, artık toz dumanın elinden hasta olduk. Köyümüzün suyunu parayla alıyoruz. Siz bizim yerimizde olun, gelin buraya oturun. Siz bunu kabul ederseniz biz de kabul edelim. Ortamızda 50 metre var. Bizi ne hale getirdiler. Artık, yol vermiyorlar ki insanlarımız geçsin. Ben kendimi düşünmüyorum. Benim yaşım 85 olmuş, bu vakte kadar bu türlü bir şey görmedim. Biz burada meyvemizi, sebzemizi yiyorduk. Artık her şeye hasret olduk. Geleceklerimizin umudunu kestiler.
Recep Çakır: Madene Birinci reaksiyon 2011 yılında başladı. ÇED raporlarını incelediğimizde bölgedeki su kaynaklarının varlığını lisana getirmemişler. Ancak iş o denli değil. Tarım yerlerine sıfır. Köyün su kaynaklarının içerisinde çalışma yürütmektedirler. Tekrar en yakın yerleşim yerindeki araya 115 metre ara vardı. Biz 2011 yılındaki çalışmalara müdahale ettik ve çalışmalar durduruldu. Biz köyde yürüyüşler yaptık, müsaade vermeyeceğimizi söyledik. Tıpkı vakitte maden ocağı kapasite artışına gitti. Şirket yetkilileri Mardin’den silahlı adam getirip dağı başımıza yıkmakla tehdit etti. (Arkasında kalan tarım yerlerinin, bahçelerin maden alanına girdiğini gösteriyor) yıllık 100 bin ton yıllık rezerv planladılar. Biz mevzuyu yargıya taşıdık ve davamız devam etmektedir. 7 akademisyenden oluşan uzman raporu hazırlandı, geldiler incelemeler yaptılar. Bilimsel olarak da Dedeyazı’daki maden çalışmalarının insan ve hayvan sıhhatine ziyanı nedeniyle durdurulmasını istediler. Köylünün tarım yerine ve diğer mezralara giden yollar var. Geçen gün köylülerden biri mezraya gitmek istemiş ve maden sahipleri müsaade vermemiş, tartışma çıkmış. Köylüyü darp etmişler.”