Avusturya, Belçika, Kanada, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, İrlanda, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Norveç, İspanya, İsveç, Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri ve Yeni Zelanda’nın Ankara Büyükelçilikleri, İstanbul Mukavelesi’nin 10. yıldönümünde ortak bir açıklama yayımlayarak Türkiye’ye mutabakattan çekilmeme davetinde bulundu.
“Herkes için, daha yeterli bir gelecek için İstanbul Sözleşmesi” diye başlayan açıklamada Türkiye’nin bayana yönelik şiddet ve aile içi şiddetin önlenmesi ve çabasına ait İstanbul Mukavelesi’ni onaylayan birinci ülke olduğuna dikkat çekildi. Açıklamada 10 büyükelçilik 10 yılda bayana yönelik şiddetin ve aile içi şiddetin önlenmesi ve bunlarla gayret konusunda eşit haklar, bayanların iştiraki ve liderliği ve ulusal mevzuat açısından çok ilerleme kaydedildiğini tabir etti.
Açıklamada büyükelçilikler “Türkiye’nin kontratın yaşama geçirilmesi esnasında en güçlü destekçilerden biri olduğunu, mukaveleye kıymetli ve takdire şayan katkılarda bulunduğunu” belirtti ve “Türkiye Cumhuriyeti hükümetinin aldığı çekilme kararını iptal etmesi umudumuzu samimiyetle tabir etmek isteriz” diye devam etti.
Açıklamada, ulusal tedbirlerin tek başına İstanbul Mukavelesiyle birebir muhafaza seviyesine ulaşmadığına da vurgu yapılarak, tez edildiği üzere cinsiyet kimliği ve cinsel yönelim ile ilgili de bilinmeyen bir gündemin kontratta yer almadığı söz edildi.
Yapılan yazılı açıklamanın tamamı şöyle:
“Herkes için, daha âlâ bir gelecek için İstanbul Sözleşmesi
Türkiye, bayana yönelik şiddet ve aile içi şiddetin önlenmesi ve çabasına ait İstanbul Mukavelesi’ni onaylayan birinci ülke oldu. O vakitten beri, bayana yönelik şiddetin ve aile içi şiddetin önlenmesi ve bunlarla çaba konusunda eşit haklar, bayanların iştiraki ve liderliği ve ulusal mevzuat açısından çok ilerleme kaydedildi.
Türkiye Cumhuriyeti hükümeti, 20 Mart 2021’de İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararını açıkladı. Bu karar bizi üzüyor. Türkiye, 2011 yılında ve bundan sonraki on yıl içinde bu mukavelenin yaşama geçirilmesi esnasında en güçlü destekçilerden biri olmuş, mukaveleye kıymetli ve takdire şayan katkılarda bulunmuştu.
Bu nedenle, İstanbul Mukavelesi’nin imzalanmasının 10’uncu yıldönümü vesilesiyle, Türkiye Cumhuriyeti hükümetinin aldığı çekilme kararını iptal etmesi umudumuzu samimiyetle söz etmek isteriz.
İstanbul Mukavelesi olarak da bilinen Bayanlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Gayrete Ait Avrupa Kurulu Kontratı, 11 Mayıs 2011 tarihinde imzaya açılmış ve 1 Ağustos 2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Avrupa’da cinsiyete dayalı şiddeti önlemek, şiddet mağdurlarını korumak ve failleri cezalandırmak için yasal olarak bağlayıcı standartlar belirleyen birinci araçtır.
Kadına yönelik şiddeti önlemek ve uğraş etmek için en kapsamlı yasal çerçeveyi sunan mukavele, 34 üye ülke tarafından onaylandı. Hem önleyici düzenlemeleri, hem de şiddete maruz kalan yahut bu cins bir şiddet riski altında olan bayanların desteklenmesini ve korunmasını teşvik eder. Aile içi şiddet meselesine karşı harekete geçme daveti yapmakla kalmayan Kontrat, bayanları ve kızları tecavüz, cinsel olmakla birlikte her türlü taciz, çevrimiçi şiddet ve öbür birçok bayana yönelik şiddet aksiyonlarından muhafazayı amaçlıyor. Bayana yönelik şiddet ve aile içi şiddet tüm Avrupa’da ve dünyanın her yerinde üzücü bir gerçektir.
Ne yazık ki, başka birçok ülkede olduğu üzere Türkiye’de de Covid-19 salgını sırasında bayana yönelik şiddet arttı. İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararının iptal edilmesi, Türkiye’nin bayanların korunması için çizilmiş bu kapsamlı çerçeveyi koruma etmesi ismine faydalı olacaktır.
Bir ülkedeki ahenk ve halkı ortasındaki dayanışma için aile içi şiddetten daha olumsuz ne olabilir? Meskende yaşanan duygusal yahut fizikî travmalar susturulup damgalanmışsa, kendine saygılı bir toplumu nasıl inşa edebiliriz? Nüfusun bir kısmı potansiyelini yerine getiremezse, güçlü ve müreffeh bir geleceği nasıl sağlayabiliriz?
Toplumsal cinsiyet eşitliği, bayanlar ve erkekler için fırsat eşitliği yaratmayı maksatlar. Bayan ve erkekler hakkındaki birtakım ısrarcı klişelerin ele alınmasına ve tüm çocukların eşit fırsatlara sahip olmasına müsaade verir. Savunup müdafaayı amaçladığımız, demokratik toplumlarımızın bu çeşitliliği, özgürlükleri ve haklarıdır. Türkiye’nin kaydettiği ilerlemeyi takdir ederek, Türkiye Cumhuriyeti hükümetini Sözleşme’ye aile içi şiddet ve bayana yönelik şiddetin kabul edilemeyeceği, özel yahut ailevi bir sorun olarak değerlendirilemeyeceği bir muahede olarak bakmaya çağırıyoruz. Cinsiyete dayalı şiddetin, çaba etmemiz gereken önemli bir insan hakları ihlali olduğunu kabul etmemiz gerekiyor. Ulusal tedbirler tek başına Sözleşme’yle tıpkı müdafaa seviyesine ulaşmıyor. Çok taraflılık, bir unsur olarak ve gerçekte bayanların ve kızların güvenliği için değerlidir.
Burada cinsiyet kimliği ve cinsel yönelim ile ilgili kapalı bir gündem yok – bazen tez edildiği üzere. Mukavele, ulusal hukuk sistemlerinin bu tarafta uyarlamasını gerektirmez. Devletler, İstanbul Mukavelesi’ni ulusal kararlarıyla eşgüdümlü biçimde uygulamak için kâfi yollara sahiptir, ve tıpkı vakitte bu konu, Devletlerin, bütün insanların, LGBTQI’lilerin de dahil olmak üzere, haklarını Avrupa İnsan Hakları Kontratı kapsamında müdafaa yükümlülüğünü ortadan kaldırmıyor.
İstanbul Mukavelesi, Avrupa genelinde bayanların hayatları üzerinde halihazırda olumlu bir tesire sahip. Hükümetleri bayana yönelik şiddeti önlemeye, mağdurları müdafaaya ve yardım etmeye ve failleri cezalandırmaya çağırmak, bu çeşit şiddete son vermek için kapsamlı bir eforla, Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi’nin çok değer verdiği bir kıymet olan şiddet mağduru bayanların saygınlığını geri kazanmak manasına gelir. İstanbul Kontratı, bayanlar ve kızlar için değişimde değerli bir rol oynayabilir. Herkes için, daha yeterli bir gelecek için.”