Türkiye, salgının başladığı 13 aydan bu yana, olay ve ağır hasta sayısında en yüksek sayılara ulaştı. Olay sayısının 62 bin 606, ağır hasta sayısının ise 3 bin 240’a ulaştığı bu hafta itibariyle artık herkesin seferberlik varmış üzere salgınla çabada bilhassa kurallara riayet etmek manasında bu işi ciddiye alması gerektiğini söyleyen Türk Ağır Bakım Derneği Lideri Prof. Dr. İsmail Cinel, artık çok daha genç yaşta hastaların kaybedilmeye başlandığını ve ağır bakım takımlarının de ağır bir travmatik süreçle karşı karşıya kaldığını vurguladı. Demirören Haber Ajansı’na kıymetli değerlendirmelerde bulunan Prof. Dr. Cinel, “Bunun majör olarak üçüncü bir üst gidiş olduğunu düşündüğümüz vakit, birinci dalgada adeta bir seferberlik hali vardı ve olay sayıları dorukta 13 bin 300’lerdeydi. Ağır bakımlara yansıması da 1980 hasta oldu. İkinci üste gidişte, olay sayısı 33 bin 500, ağır bakımlara yansıması ise 5 bin 970’lerde olmuştu (maksimum). Biz, tam kapanmaya gitmeden, harikulade bir sıhhat altyapısının yanında üstyapı diyebileceğimiz ağır bakım gruplarının inanılmaz özverili gayreti ile bunun da üstünden gelmiştik ve ağır hasta sayılarımız 500’lere kadar inmişti. Ama artık durum farklı. Üste hakikat gidiyoruz. Son 15 gündür kırmızı alarm çanlarının çaldığı açık ve net” dedi.
“Karşımızda mutasyona uğramış bir virüs var”
Virüsün mutasyona uğradığını belirten Cinel, toplumda süratli yayılabiliyor ve dokuları biraz daha fazla tahrip ediyor derken bunun sonuçlarının ise daha ağır olduğunu söyledi. Cinel yaşanan duruma dair “Çok daha genç hastalarımız var. Aşılamanın da yararı ile (65 yaş üstünü aşılamayı başardık), artık ağır bakımlarda ortalama 78 üzere yaşlardan şu an 60’lara 59’lara geri geldik. Bu çok değerli bir ayrıntı. Zira artık 38 yaşında da hastamız var, 45 yaşında da hastamız var. Bunlar da dokuları daha tahrip olmuş bir halde geliyorlar ağır bakımlarımıza. Şu anda ağır hasta sayısında 3 bin 200’lerdeyiz. Son 6 haftadır her gün artıyor. Ağır bakım ihtiyacı de artıyor süratle. Sıhhat çalışanları için çok güç bir devir. 10 tane ağır bakımınız var, ikisini Kovid ağır bakıma çevirdiniz, yetmedi altısı yedisi, hepsini Kovid ağır bakım yapamazsınız. Zira Kovid olmayan hastaların da, örneğin trafik kazası, beyin kanaması, önemli kalp krizi geçirdiklerinde ağır bakıma gereksinimleri oluyor” dedi.
Türkiye’nin yeni kısıtlamalarla biraz frene bastığını fakat bunun da kâfi olup olmayacağının görüleceğini söyleyen Prof. Dr. İsmail Cinel, “Bakın biz freni yaptık ancak, bu fren kâfi mi değil mi, Ramazan’ın tesirini nasıl olacak, bunlar önümüzdeki hafta Cumartesi-Pazar ortaya çıkacak. Lakin bu bir hafta nasıl geçecek, ben ağır bakımlar ismine bunu düşünüyorum, bundan telaş duyuyorum. Zira örneğin 50 ağır bakım yatağınız vardı, 80 oldu, 100 oldu, 120 oldu doldu. Bu da neyi getiriyor biliyor musunuz? Taşın altına elini koymak isteyen, ağır bakımdan uzak olan doktor kümesi dahi telaş ediyor. Zira örneğin bir göz doktorunu ağır bakımda çalıştırarak randıman alamazsınız” diyerek kelamlarını sürdürdü.
Ağır hasta sayısı 7-8 haftadır artıyor
Türkiye’nin salgında ağır bakımlar açısından vakit kazanmaya muhtaçlığı olduğunu da söyleyen Prof. Dr. Cinel, “Bizim şu anda vakit kazanmaya muhtaçlığımız var. Herkesin olayın farkına varıp, sıhhat sistemine yardımcı olmasını istiyoruz. Bunu çok ısrarla, en acil formda yapmamız gerekiyor. Son 7-8 haftadır aralıksız artıyor ağır hasta sayısı. İstanbul’da şu anda doluluk oranlarımız hakikaten en üst düzeyde. Bu, (yoğun bakımlarda) yatakların büsbütün dolu olduğu manasına gelmiyor, yatak yok demek değil. Biz hastamızı kapıda, sokakta bırakacak bir millet değiliz. Lakin ben, Türk Ağır Bakım Derneği Lideri olarak şunu vurgulamak zorunda hissediyorum kendimi: Ağır bakımın birinci seviyesi olur, kardiyoloji, nöroloji ağır bakım, olur buralarda Kovid hastalarına süreksiz müddetle hizmet verebilirsiniz. Asıl hizmet alacakları yer, üçüncü basamak ağır bakımdır bu hastaların. Genel ağır bakımlardır, anestezi ağır bakımlardır, göğüs hastalıkları ilgili ağır bakımlardır. O yüzden diyorum ki, daha fazla doluluk, ağır bakımların sigorta olma işlevini kaybetmesi manasına gelir. Ağır bakım çalışanları açısından da ruhsal açıdan da bu yük daha fazla güç taşınır” dedi.
Özel hastanelerin takviye olması lazım
Birinci pik sırasında ve Kasım-Aralık ayındaki pikte, özel hastanelerin salgın sürecinde sisteme çok büyük dayanağı olduğunu, lakin bu dalgada bu dayanağın düştüğünü de belirten Prof. Dr. Cinel, özel bölüme de davette bulunarak kelamlarını şöyle noktaladı: “Üçüncü üste gidişin farklı noktaları var. Hassasiyetler azaldı, aldırmazlık, vurdumduymazlık oluştu. Algıda farklar var. Pandemi uzadıkça insanların direnci azalmaya başladı. Ekonomik tasalar da gelişti. Birtakım özel hastanelerin daha fazla dayanak vermesi lazım. Burada husus para konusu değil. Biz üçüncü basamakta kimi hastalarımıza 30-40 gün ECMO takviyesi de verdiğimiz oluyor ve bunu da SGK geri ödemesi bakımından aslında ziyan ederek yapıyoruz. Yüzde 60-70 ziyan olarak yansıyor bize. Fakat sıhhatle kar-zarar hesabı olamaz. Pandemi devrindeyiz. Acil müdahalede, ağır bakımda para, sayı, bunların düşünülmemesi lazım. Siz, 1-2 yıllık hemşirelerle cansiperane savaşa girersiniz, İtalya üzere olmazsınız, koridorlarda hasta kaybetmezsiniz. Lakin genel olarak ağır bakım mortalite oranlarınız artar. Ben bunun artmasını istemiyorum. Bunun için de öncelikle bulaşın katiyen alanda önlenmesi lazım. İkincisi de bir tertiple acil bir formda kısa bir müddet için aciller dışında hastalarımızın hastanelere gelmemesi lazım. Polikliniklerin aşikâr oranda bir müddetliğine büsbütün iptal edilmesi lazım“