8 Mart’ta toplumsal medya hesabından “Sürekli ‘kadın cinayetleri’ vurgusu, bayanı erkeğe düşman etmeye çalışan bir sloganik medya propagandasıdır” paylaşımı yapan Ayasofya’nın baş imamı Prof. Dr. Mehmet Boynukalın, “kadın yahut erkek diye ayrım yapmadan günahsız bir insanı öldürenin cezası kısas yani vefat olmalıdır; Kur’an’ın kararı budur” dedi. Bu açıklamalar toplumsal medyada reaksiyon çekti.
12 Mart Cuma günü Haber Global’de bir programa katılan AKP Küme Başkanvekili Hasret Güçlü’nün bu paylaşımlara karşılık vermesiyle AKP içinde tartışma başladı. Cumhuriyet Gazetesi Müellifi ve Halk TV yorumcusu Barış Terkoğlu bugünkü köşesinde ‘AKP içinde Ayasofya kavgası’ başlıklı bir yazı kaleme aldı. Terkoğlu’nun yazısı şöyle:
Siyah, deri koltuk. Masanın gerisinde ne ihtişamlı duruyor. Oturuyorsun. Güya sen, sen değilsin. Kolların daha kaslı, cildin daha gergin, sesin daha gür. Bir diğeri oluyorsun. Kapının girişindeki tabelayı isminin başına da yazıyorsun.
Makamları, rütbeleri, cüppeleri çok mu abartıyoruz? Evet, “Ayasofya Camii İmamı” tartışmasını kastediyorum.
“İslamda ruhban yoktur” diyenler dini kullanarak her yerde bir kast sistemi yarattı. Zırhlı Mercedes’lerinin peşinden koşulan tarikat pirleri, etekleri öpülen imamlar, biadı akıldan üstün tutan bir vesayet sistemi…
Andımız’ı yasaklayan, Atatürk’ü madalyalardan kaldıran tıpkı Danıştay yargıçlarının kararıyla oldu. Evvel çağ açan fethin, akabinde çağı yakalayan barışın sembolü olan Ayasofya’nın halini değiştirdik. Yetmedi, ona bir de makam yarattık. “Ayasofya imamı” dedik. Ettiği dualardan çok; attığı tweet’leri, siyasi bildirileri, kimlere kızdığını tartışıyoruz.
Oysa…
Binaların değil, insanların paha ürettiğinin en büyük delili Ayasofya’ydı. Zira, acı fakat gerçek, işgal altındaki vatan toprağında ihanetin merkezlerinden biri Ayasofya’ydı. İstanbul’daki Damat Ferit Hükümeti, Ulusal Mücadele’yi “fitne ve fesat” diye gaye alırken, Ayasofya’da işgalcileri destekleyen hutbe okunuyordu: “Hafız İsmail’in Ayasofya Camii’nde cuma günü verdiği vaazında İngiliz taraftarlığı yapması ve Loyd George’nun ‘Biz Türklerle değil, İttihatçılarla harp ediyoruz’ dediğini nakletmesi ve Kuvayı Milliye’nin tenkilinin devletin bekasının bir gereği olduğunu savunan açıklamalarda bulunması…” (Osman Akandere, Damat Ferit Paşa Hükümetleri Periyodunda Kuvayı Ulusala Hareketine Yönelen İthamlar).
Atatürk’ün ulusal Ayasofyası
Hem cephede hem beyinde…
Milli Çaba yalnız bir dış savaş değil, tıpkı vakitte bir iç savaştı. İşgalcilerle birlikte onların içerideki temsilcileri de ezilmişti. Ayasofya da artık “yerli ve milli”ydi. 3 Şubat 1932’de Kadir Gecesi, 70 bin bireyle, Ayasofya Camii’nde, Türkçe kutlandı. Gazeteler on binlerin dışarıda kaldığı gece, sıkışıklıktan secdeye gitmekte zorlanıldığını haber veriyor. Yalnızca bu kadar değil.. Radyolardan merasimi dinlemek için binlerce insan kahvelere, halkevlerine koşmuştu. Çok değil, 10 yıl evvel, anlamadıkları lisanda işgalcilere itaatın vaaz edildiği kürsüden, bu kere anladıkları duaların okunuyor olmasının birinci tesirinin gözyaşları olduğu yazıyor. Yunus Nadi, sonraki gün Cumhuriyet’teki yazısını şöyle bitiriyordu: “Bu memleket Arap memleketi ve bu millet Arap milleti olmadığına nazaran bu manasız bidat ilanihaye bu türlü devam edip gidemezdi. Ulusal harsta elbette içtimai etkisi olan dinin ergeç öz lisanımızda de terennüm edilmesi lazımdı.” (4 Şubat 1932, Cumhuriyet)
Hiç anlatmıyorlar. Damat Ferit’in Ayasofyası ile Atatürk’ün Ayasofyası. İkisi ortasındaki fark ne binadan ne cüppeden, manadan ne fikirdendi.
İmam mı, şeyhülislam mı?
Şimdi…
Şeyhülislam mı halife mi? Günlerdir Ayasofya imamının kendisini, dinin de devletin de toplumun da merkezine koyan açıklamalarını izliyoruz. Anayasadan laikliğin çıkarılmasını istiyor, bayanları gaye alıyor, siyasetçilere ayar veriyor.
O noktaya geldi ki…
Bu defa hengamenin iki tarafı da birebir mahalleden. AKP milletvekili Hasret Zengin’i tutanlar ile Ayasofya imamını destekleyenler birbirine ağır sözlerle yükleniyor. Zengin’in “Herkes kendi işini yapmalı” kelamına, imamın “Sözlerim ‘sen imamsın, namazını kıldır, öbür bir şey söylemeye hakkın yok’ zihniyetine karşıdır” cevabını vermesi, sıkıntının daha derine hakikat gittiğini gösteriyor. Tartışma AKP’li kimi milletvekillerine, müelliflere, sivil toplum örgütlerine kadar uzandı. Toplumsal medyada günlerce en çok konuşulan olay oldu.
İmamcılar: Neden susalım?
Konuşmayı değil ancak ileti atmayı seviyorlar. Yeniden de iki kümesi da dinledim. Ayasofya imamının taraftarları özetle şunu söyledi:
“Bir imam dini referanslar vererek bildiride bulunmayacaksa ne yapacak? Hasret Hanım bundan neden rahatsız oluyor? Cumhurbaşkanı ‘İslam bize nazaran değil biz İslama nazaran hareket edeceğiz’ demedi mi?
Özlem Zengin’in konuşmasındaki sorun, Ayasofya imamını eleştirmesinden ibaret değil. ‘Ayasofya yalnızca Müslümanların değil, diğer dinlerin de ibadetgâhı, hangi dinden olursanız olun gelin’ diyor. Ayasofya artık bir cami. Hasret Güçlü, FETÖ’nün dinlerarası diyalog tezini Ayasofya üzerinden sürdürüyor.
Kadın konusunda dinimizin kararları belirli. Bir kısmını kabul edip öteki yanını etmiyorum diyemezsiniz.
Yıllardır tabanı oluşturan bizlere ‘aman siyaseti güç durumda bırakacak kelamlar söylemeyin’ deniliyor. Geçmişte biraz anlıyorduk da artık hâlâ niçin susalım?
Başörtüsü için çaba ettik lakin içindeki başları kaybettik. KADEM üzere örgütlerde yuvalanan modernist zihniyet, bizi var eden kıymetlerle partiyi karşı karşıya getirdi. Bu sorun çözülmezse, AK Parti dışarıdan müdahaleyle değil, içeriden çürümeyle yok olur.”
Vekilciler: İmamın niyeti başka
AKP’li vekili destekleyenlerse şöyle diyor:
“Mesele dinin kararları değil. Ayrıyeten inancımız kimsenin monopolünde değil. Suudi tedrisatının form verdiği bir zihniyetin (Ayasofya imamının ailece Türkiye’yi terk edip Suudi Arabistan’da yetişmesi kastediliyor) inancımıza nizam vermesini görmeyecek miyiz?
Kendisini destekleyenlere bir bakın. Alparslan Kuytul üzere iktidara karşı FETÖ’yle bile yan yana duranlar dahi onu takdir ediyor. Partiyle kaygısı olanlar onun üzerinden AK Parti’ye vuruyor.
Biyografisine Davutoğlu’na yakın Kent Üniversitesi’nde 7 yıllık hocalık yaptığını yazmıyor. Geçen sene okula el konana kadar oradaydı, bunları da konuşmuyordu.
Bir cami imamı, neden sistematik olarak hükümeti sıkıntı durumda bırakacak açıklamalar yapar? Asıl amacın Erdoğan ve AK Parti iktidarı olduğunu, niyetin bizi kendi içimizden boğmak olduğunu görüyoruz.
AKP kimlik bunalımında
Ayasofya cami olurken, destekçileri Necip Fazıl’ın kelamlarını paylaşıyordu: “Türkün bu vatanda kalıp kalmayacağından kuşkusu olanlar, Ayasofya’nın da açılıp açılmayacağından kuşku edebilirler. Ayasofya açılacak, hem de öylesine açılacak ki, kaybedilen bütün manalar, zincire vurulmuş kan revan içinde günahsızlar üzere, ağlaya ağlaya, üstünü başını yırta yırta onun açılan kapılarından dışarıya vuracak!”
Danıştay yargıçları okullarda “Türküm, doğruyum” demeyi yasaklarken Ayasofya’yı açtı. Lakin o denli görünüyor ki ortaya çıkan “mana” herkesi şad etmedi. 94 ruhuyla, 2021 gerçekleri; İslamcı hayallerle, ülkeyi yönetme hakikatı; bütün tanımların çoktan yapıldığı prensipler ile her şeyi vakitle tekrar tanımlamak zorunda olmanın realitesi… Muhalefet, iktidarın yaşadığı krizin her zamanki üzere farkında olmasa da, bir yandan Andımız’ın milliliğiyle öte yandan Ayasofya’nın diniliğiyle çekiştirilen AKP, bir kimlik buhranı yaşıyor. Partinin kendi içinden çıkan reaksiyon, bize hem boşluğu hem nasıl dolabileceğini gösteriyor.
Elbette rahat ancak… Bir koltuk bulup oturduğumuz gün, ayakta ölmek için sebeplerimizi de kaybediyoruz.