Sağlık Bakanlığı Bilim Konseyi Üyesi ve Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) Genel Sekreteri Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz merak edilenleri yanıtladı.
Tam kapanma kararının yerinde bir karar olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Yavuz, “Bu süreçte ekonomik istikametten mağdur olanlara devlet takviyesi sağlanmalı” sözlerini kullandı.
BirGün İsmail Arı’ya konuşan Yavuz’un cevapları şöyle:
Son günlerde hem test hem olay sayısında bir düşüş var, nasıl değerlendiriyorsunuz?
Türkiye’de temel olarak yalnızca semptom gösterenlere test yapılıyor. Sistemli test yapılan yaşlı bakım konutları üzere az sayıda kurum var. Hasebiyle olay sayısı azaldığında test sayısı da azalıyor. Ayrıyeten ekseriyetle hafta sonuna ve haftanın ikinci yarısına yanlışsız olay sayısı daha az, hafta başında daha fazla oluyor.Test müspetlik oranında da bir düşüş var. Test müspetlik oranı yüzde 20’lerdeydi, artık yüzde 14’lerde. Fakat hem hadise sayısındaki hem de test olumluluk oranındaki düşüşe karşın sayılar hala çok yüksek ve durum ciddiyetini koruyor. Denetimli bir durumdan kelam edebilmek için test müspetlik oranları yüzde 3-5’in, yüz binde görülen haftalık hadise sayıları da şu andaki üzere 400-500, hatta birtakım vilayetlerde olduğu üzere 800 değil, 50-100’ün altına inmeli. Tekrar 500 binin üzerine çıkmış etkin olay sayısı da çok yüksek. Bunlar çok güzel bir durumda olduğumuzu göstermiyor.
Sadece semptomu olanlara test yapılması sizce yanlışsız mu?
Ne kadar çok test yaparsınız o kadar çok hadise tespit etme bahtınız olur. Ne kadar çok olayları bulup izole derseniz de salgını o kadar denetim etme talihiniz var. Türkiye, test yapma bakımından dünyada ortalama seviyede. Örneğin, İngiltere ve ABD bizden üç kat daha fazla test yapıyor; biz de Brezilya, Hindistan, Arjantin ve İran üzere ülkelerden üç kat daha fazla test yapıyoruz.
Aşılama suratı kâfi mi?
Aşı bulduğumuz vakit pek uygun süratte aşılama yapabiliyoruz. Sorun aşılama suratımızda değil aşı tedariğinde oluyor. Aşı tedariği sorunu yalnızca Türkiye’ye ilişkin bir sorun değil. Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) “Öncelikle risk kümeleri aşılansın” dedi, bunu sağlamaya çalıştı; fakat birçok ülke DSÖ’nün davetine pek gönüllülük göstermedi. Bu süreçte kendi aşımızı yapmamız gerektiğini öğrendik. Bu fecî salgından kendi aşımızı yapabilir hale gelerek çıkmak en büyük çıkarımız olacak diye düşünüyorum. Şu anda Covid-19 için kullanımda olan aşıların hepsi ağır hastalığı ve hastane yatışlarını önlemek konusunda epey tesirli, hasebiyle onay almış hangi aşıyı bulursak hiç vakit kaybetmeden olmalıyız.
Sağlık sisteminde tıkanma kelam konusu mu? Ağır bakımlar büsbütün dolu mu?
Birkaç haftadır önemli bir doluluk oranı var ve yer bulmak sorun olabiliyor. Bir taraftan hastaneler Covid dışı hastalara da hizmet vermeye devam ediyor. Hem özel hastanelerde hem devlet hastanelerinde ağır bakım yatağı bulmak büyük bir sorun. Özel hastaneler ortasında salgından kâr elde etmek isteyenler var ve bu hiç gerçek bir şey değil. Tedbirler alınmalı ve salgın kimse için bir fırsat olmamalı. Salgın, ekonomik bir çıkar elde edilebilecek bir alan olmamalı.
1 Mart’ta kademeli olağanlaşmaya geçilmesi gerçek muydu?
Ben salgının başından beri hem Bilimsel İstişare Kurulu’nda hem de öteki tüm platformlarda bilimsel gerçekleri söz etmeye çalışıyorum; lakin siyasetçiler, basın, vs. yalnızca ne duymak istiyorsa onu duyuyor. 1 Mart’taki açılmanın yanlış olduğunu, olaylar üst hakikat çıkarken ve çok daha bulaşıcı bir varyant yayılıyorken açılmanın çılgınlık olduğunu hem öncesinde, hem sonrasında TV’lerden, basından, toplumsal medya üzere çok sayıda kanaldan söz ettim.
Alpay Azap’ın Bilim Kurulu’ndan ayrılmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Alpay Azap çok çalışkan, son derece düzgün ve alanında çok bilgili bir bilim insanıdır ve Bilimsel İstişare Kurulu’ndan ayrılması da çok büyük bir kayıptır.
Bilim Şurası toplantılarında söz ettiğiniz tekliflerin büyük kısmının uygulandığını düşünüyor musunuz?
Kendi adıma karşılık verirsem, Sıhhat Bakanlığı Bilimsel Müracaat Heyeti toplantılarında lisana getirdiğim tekliflerin az bir kısmının uygulandığını görüyorum. Salgının en başından beri gerek Bilimsel Müracaat Kurulu’nda gerekse fikrimin sorulduğu TTB, belediyeler, uzmanlık dernekleri, basın, televizyonlar üzere öteki tüm platformlarda görüşlerimi kelamlı ve yazılı olarak paylaşıyorum ve yeni bilimsel bilgilerle tekliflerde bulunuyorum, bunların uygulanması için ısrar ediyorum. Ayrıyeten İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji alanının uzmanlık derneği KLİMİK olarak da tekliflerimizi sistemli bir biçimde yüksek sesle hem üyelerimize hem de tüm topluma yazılı olarak duyuruyoruz.
Ama sonuçta salgının idaresinde yer almıyoruz. Biz İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji tabiplerinin dünyasında ‘önerilerimizi uygulamıyorsunuz size artık bir şey söylemeyeceğiz’ diye bir şey yoktur. İnfeksiyon denetiminin muvaffakiyetinin, bilimsel gerçekleri bıkıp usanmadan anlatarak işin yöneticilerini, ikna etmekten geçtiğini, bu işin bir çeşit iğneyle kuyu kazmak olduğunu çok güzel biliriz. Ek olarak salgın hastalık denetimi herkesin bir ortada olmasını, dayanışmayı gerektirir, suçlamaların yeri yoktur salgın denetiminde. Hem kendim hem de derneğimiz bu dayanışmayı göstermek için elimizden gelen çabası gösteriyoruz. Türkiye’de salgın denetiminde yaşadığımız en kıymetli sıkıntılardan biri de bu dayanışmayı gösterememiş olmaktır bana kalırsa.
Tablo ortada… Bu yangını söndürmek için ne yapılmalı?
Bu yangının bir an evvel söndürülmesi gerekiyor. İngiltere’de Ocak 2021’de tıpkı varyant nedeniyle bizden daha fazla sayıda hadise görülmesine karşılık onlar şu anda salgını büyük oranda yendiler ve bunu çok fazla aşılama yaparak ve tesirli kapanma metotlarıyla sağladılar. Biz de çok fazla aşılama yaparak ve önemli kapanmayla bu yangını söndürebiliriz. Yazı kurtarmak istiyorsak bu türlü yapmamız gerekiyor.
Tam kapanma kararına ait neler söylersiniz?
Tam kapanma kararının çok uygun ve yerinde bir karar olduğunu düşünüyorum. 17 günün sonunda geldiğimiz durumu göreceğiz. Tam kapanma sürecinde kritik işlerde olanların çalışması lazım. Başka ülkelerde de tam kapanma sürecinde besin, elektrik ve ulaşım üzere dallar çalışmaya devam ediyor. Kritik olmayan üretim bölümlerinin ise kapanması gerekiyor. Yeniden bu süreçte ekonomik olarak mağdur olan kümelerin desteklenmesi lazım. Ekonomik istikametten mağdur olanlara devlet takviyesi sağlanmalı.