CHP, Koronavirüs’le geçen bir yılda Türkiye’nin durumunu raporla kıymetlendirerek, “İşsiz vatandaşlarımıza paketten hiçbir şey çıkmamış, kısa çalışma ödeneğinin işsizliği durdurmaya yetmeyeceği görmezden gelinmiş, fiyatsız müsaadeye çıkarılan emekçilere 2020 yılında günde sadece 39 TL, 2021 yılında ise günde 47,70 TL verilerek vatandaşlarımızın mağduriyetlerinin umursanmadığı bir defa daha ortaya koyulmuştur.” denildi.
CHP Genel Lider Yardımcısı, İstanbul Milletvekili Prof. Dr. Fethi Açıkel başkanlığındaki CHP Ar-Ge Bilim Platformu tarafından, Covid-19’un Türkiye’de görülmesinin ve dünyada pandemi ilan edilmesinin birinci yılı olan 11 Mart’ta, pandemi sürecinde Türkiye’nin durumuna dair, ulusal ve milletlerarası pek çok parametreyi pahalandıran kapsamlı bir siyaset notu hazırlandı. “Kovid-19 Gölgesinde Bir Yıl: Saray Vatandaşlarımızın Hayatını Tehlikeye Attı, Ekonomiyi Buhrana Sürükledi” başlıklı siyaset notunda, Covid-19 öncesindeki ekonomik krizin pandemi ile birlikte derinleştiği ve ekonomik buhrana dönüştüğü; işsizliğin, yoksulluğun ve yüksek enflasyonun kalıcılaştığı vurgulandı.
Covid-19 Pandemisinin toplumsal devletin ehemmiyetini ortaya çıkardığını anlatan Siyaset Notunda, AKP iktidarının toplumsal devleti tasfiye eden siyasetleri nedeniyle milyonlarca vatandaşın bir yılda derin bir yoksulluğa sürüklendiğine, çalışanların, esnafların, emeklilerin, gençlerin, bayanların ve toplumun tüm kısımların yalnız bırakıldığına dikkat çekildi.
Türkiye’nin sıhhat kapasitesinin, AKP iktidarının anlattığının tersine yetersiz olduğunu ve bu periyotta de gerekli desteklerin yapılmadığına dikkat çekilen Siyaset Notunda, Kovid-19 hadise sayılarının gizlendiğinin, bilgi transferinde şeffaf olunmayarak halk sıhhatinin tehlikeye atıldığının altı çizildi. Siyaset Notunda, AKP iktidarının Türkiye’yi aşıda dışa bağımlı hale getirdiğine, aşı temininde dünyanın gerisinde kalındığına ve aşılama başlamasından 2 ay geçmesine karşın 10 milyon doz aşının yeni yapılabildiğine dikkat çekilerek, bağışıklığın kazanılması için gereken en az 120 milyon doz aşı düzeyinin çok gerisinde kalındığı söylendi.
Politika Notunun “CHP Ne Yapacak?” kısmında, CHP’li Belediyelerin engellemelere karşın yaptığı yardımlar listelendi ve CHP’nin TBMM’ye Parti Kümesi olarak olarak tahlil için kanun teklifleri verdiğinin altı çizildi. Bununla birlikte, tahlil için toplumsal devlet vurgusu yapılan siyaset notunda, “CHP iktidarında Aile Takviyeleri Sigortası Her Şartta Ailelerimizin Yanında Olacak, Kriz İdaresinde Şeffaflık; Yanlışsız Bilgi Edinme Hakkı ve Uyum Gözetilecek, Yerli Aşı, İlaç ve Tıbbi Aygıt Kesimlerini Güçlendireceğiz, Tüm Vatandaşlarımızın Sıhhat Hizmetlerine Eşit Erişimini Sağlayacağız, Kriz Karşısında Hiç Kimse Yalnız Bırakılmayacak, Türkiye Tarımda Kendine Yeten Ülke Olacak, Gelecek Jenerasyonlar İçin Ekosistem Hakkı Korunacak, Parasız, Nitelikli, Çağımıza Uygun bir Eğitim Sistemi Kuracağız, Teknoloji altyapısı güçlendirilecek, İnternete erişimi olmayan yurttaşımız kalmayacak” sözlerine yer verildi.
Ekonomi ile ilgili özel tespit ve bilgiler
Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) pandemiyle çabada gerekli tedbirleri almamasının bir sonucu olarak Türkiye 2020 yılında, ülkeleri ekonomik büyüme, eğitim, sıhhat, şahsî refah ve hayat kalitesi üzere kategorilere nazaran kıymetlendiren Refah Endeksi’nde 167 ülke ortasında 100. sırada yer almıştır. Makroekonomik istikrar sıralamasında 10 yılda 73 sıra gerilemiş ve 167 ülke ortasında 127. sıraya yerleşmiştir.
Ocak 2021 prestijiyle dünya ölçeğindeki ülkelerin toplam Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) ortalamalarının %7,3’ü nakdi gelir ve harcama dayanağı olarak vatandaşa sunulurken, Türkiye için oran %1,1 de kalmıştır. Pandeminin derinleştirdiği krizlerin karşısında vatandaşımız bir başına bırakılmıştır.
Bu ekonomik buhran içinde, liyakatsiz idare kararları ile ülkenin 128 milyar doları da buharlaştırılmıştır. Halbuki 128 milyar dolar ile 10 milyon işsiz vatandaşımıza ayda 3 bin TL takviye verilebilir; 1 milyon 300 esnafın 13 milyar TL’lik kredi borcunun, çiftçilerimizin banka takibine düşen 5 milyar TL’lik kredi borcunun tümü kapatılabilirdi. Küçük işletmelerimizin 16 milyar TL’lik kredi borcu ödenebilir, 50 milyon vatandaşımıza iki doz fiyatsız Pfizer-Biontech aşısı yapılabilir, 4 milyon 800 bin öğrencimize tablet verilebilirdi. AKP’nin sahipsiz bıraktığı esnafımıza ve müzisyenlerimize 1 yıl boyunca her ay 3 bin TL dayanak verilebilirdi.
“AKP, salgın için ekonomik önlemleri almayarak vatandaşların yoksulluğunu derinleştirmiştir”
Dünya Sefalet Endeksi’nde 2019 yılında 96 ülke ortasında en makus durumdaki 5. ülke iken 2020 yılında 4. sıraya yükselmiştir. Halkımız bir yılda 1.500 dolar yoksullaşmış, yoksulluk oranı %8,4 artmıştır. Dünyada çalışan yoksulluğu oranı %9 iken Türkiye’de bu oran %14,4’e ulaşmıştır. 32,1 milyon vatandaşımız ise yoksulluk ve toplumsal dışlanma riski altında yaşamaktadır.
Türkiye, gelir adaletsizliği sıralamasında OECD ülkeleri ortasında ve G20 ülkeleri ortasında sondan 2. sıraya yerleşmiştir. Alım gücünün giderek düştüğü ülkemizde taban fiyat neredeyse norm fiyat hâline gelmiş, taban fiyat ve civarında fiyat alarak çalışanların oranı toplam çalışan nüfus içinde oranı %60’a yaklaşmıştır.
“Saray, ekonomik önlem paketlerinde dünyanın çok gerisinde kalmıştır”
İşsiz vatandaşlarımıza paketten hiçbir şey çıkmamış, kısa çalışma ödeneğinin işsizliği durdurmaya yetmeyeceği görmezden gelinmiş, fiyatsız müsaadeye çıkarılan çalışanlara 2020 yılında günde sırf 39 TL, 2021 yılında ise günde 47,70 TL verilerek vatandaşlarımızın mağduriyetlerinin umursanmadığı bir sefer daha ortaya koyulmuştur. Halka direkt takviye verilmemiş, gerçek gereksinimleri görmezden gelinmiş, bunun yerine varolan kredi, vergi ve borçlar ötelenmiştir.
“Saray, IBAN’la vatandaştan para istemiş, fakirleşmeye göz yummuştur”
Salgın, ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik krizi derinleştirmiş, Türkiye, satın alma gücü paritesinde Avrupa ortalamasının %41 gerisinde kalmıştır. Enflasyonun çift haneli kıymetlere ulaştığı Türkiye, enflasyondaki oynaklık açısından 2010’da 35. sıradan 2020’de 144. sıraya gerilemiştir. Türkiye enflasyonu OECD, AB ve Avrupa ülkeleri ortasında en yüksek düzey ile rekor kırmıştır. Enflasyona ek olarak, Türk lirasındaki paha kaybıyla alım gücü süratle düşen vatandaşlarımız fakirleşmiştir.
2019 yılı TÜİK resmi datalarına nazaran %14 olan yoksulluk oranının, pandemi tesiriyle %35’e çıkabileceği öngörülmektedir. 2020 yılı sonu prestijiyle nüfusun yaklaşık %78’i borçlu hâle gelmiştir. Ocak 2020 – Aralık 2020 devrinde halkımızın bankalara olan tüketici kredileri borcu içinde %40, ferdî kredi kartı borçları ise %22 oranında artmıştır. Halkımız temel gereksinimlerini karşılamak için dayanak bulamayınca banka kredilerine başvurmak zorunda kalmışlardır.
Saray rejimi, topladığı bağışların yanı sıra, Kovid-19 önlemleri kapsamında idari para cezaları keserek vatandaşın cebini gelir kapısı olarak görmüştür. 2020’nin birinci 11 ayında geçen yılın birebir periyoduna nazaran idari para cezaları %46,4 artarak 8,2 milyar liraya çıkmıştır. İçişleri Bakanlığı ise Ocak 2020 prestijiyle Kovid-19 önlemlerinin ihlâli nedeniyle toplam 1 milyon 849 945 bireye ceza kesildiğini açıklamıştır. Bu durumda her hafta ortalama 30-40 bin civarında bireye ceza kesilmektedir.
Pandemi sürecinde iş gücü 1 milyon 406 bin kişi, istihdam 1 milyon 103 bin kişi, iş başında olanların sayısı 271 bin kişi azalmıştır. Kasım 2020’de geniş tarifli işsiz ve iş kaybı sayısı bir yıl öncesine nazaran 1 milyon 386 bin artarak 11 milyon 768 bine yükselmiştir. Kasım 2019 – Kasım 2020 ortasında geniş tarifli genç işsizliği ise %32,9’dan %43,5’e yükselmiştir.
“İş yerleri iflas ediyor, esnaf kepenk kapatıyor”
Ekonomik takviyelerin yokluğunda pek çok bölüm darboğaza girmiş, iş yerleri iflas etmiştir. Esnaf çalışanlarının fiyatlarını, sigortasını, işletme masraflarını ödeyememiş, borçlanmış ya da kepenk indirmek zorunda kalmıştır. 2020 yılı Ocak-Aralık periyodunda 16 bin şirket ve 24 binden fazla gerçek kişi ticari işletme kapanmış, yaklaşık 100 bin esnaf kepenk kapatmıştır. Başka bir deyişle günde 273 esnaf iflas etmiştir.
“Gıda fiyatları tavan yaptı; çiftçiye gerekli dayanak verilmedi”
Türkiye, uygulanan tarım siyasetleri nedeniyle en temel besin muhtaçlıklarını bile ithal eden bir ülke pozisyonuna getirilmiştir. Salgın sürecinde bu durum, ülkemizin hâlihazırda içinde bulunduğu ekonomik krizle birleşerek vatandaşların besine erişimi açısından büyük zahmet yaratmıştır.
Aralık 2020 prestijiyle yılda %14,6’ya ulaşan tüketici fiyatları ve %20,6’ya ulaşan besin fiyatları artışıyla Türkiye bu alanda OECD ülkeleri ortasında en yüksek artışın kaydedildiği ülke olmuştur. Yumurtada yıllık fiyat artışı %82, ayçiçek yağında %52, mercimekte %60, ekmekte %21’e ulaşmıştır.
Tarım dalı borçları 2020 yılının Ocak-Aralık devrinde yaklaşık 20 milyar liralık artış göstermiş, bankalar tarafından takibe alınan kredi borcu ise 5 milyarı liraya geçmiştir. Yıl sonuna ötelenen kredilerin ve üstüne binen yüksek faizlerin sonrasında çiftçi iflas etmiş, traktörüne, tarlasına, hayvanına el koyulmuştur.
“Deneme yanılma yoluyla “normalleşme” vatandaşlarımızın hayatını tehlikeye atıyor”
Dünyada kapsamlı kısıtlamalara gidilirken AKP iktidarı pandeminin başından beri uzmanların tam kapanma davetlerine kulak vermemiş, gerekli önlemleri almayarak çok fazla sayıda vatandaşımızın ömrünü kaybetmesine neden olmuştur. Uzmanların tam kapanma tavsiyelerine karşın sadece geceleri ve hafta sonlarını içeren dar kapsamlı sokağa çıkma yasakları ilan edilmiş ve salgının önüne geçilememiştir. AKP bu yasakları açıklama konusunda da ciddiyetsiz davranarak halkı kaosa sürüklemiş ve virüsün yayılmasını hızlandırmıştır.
Deneme yanılma sistemiyle “normalleşme”, vatandaşlarımızın ömrünü tehlikeye atıyor.
1 Mart 2021 tarihinde, salgının suratını düşürmeden yayılmaya devam etmesi ve hatta yeni mutasyonlarının ortaya çıkmasına karşın, bilime uygun olmayan formda “yeni denetimli normalleşme” devrine geçme kararı açıklanmıştır. Her gün 60’tan fazla vatandaşın ömrünü yitirmesine karşın Saray, uzmanlara ve sıhhat meslek örgütlerine kulak asmadan kısıtlamaları kaldırmaya başlamıştır. Benzeri bir olağanlaşma sürecinin gerçekleştiği Haziran ayında olayların bir anda tekrar yükselişe geçmesiyle salgın daha da tehlikeli bir boyut almıştır.
“Bilgi paylaşımı şeffaf halde yapılmamış, halk sıhhati riske atılmıştır”
AKP, pandemi süreci boyunca şeffaf davranmamış, kamuoyuyla yanlışsız ve tertipli bilgi paylaşmamıştır. Salgının boyutu, hadise sayısı, bölgesel dağılımı ile ilgili şeffaf bilgi aktarmayarak virüsün gizlice yayılmasına neden olmuştur.
25 Kasım 2020 tarihinden itibaren gerçek olay sayılarının açıklanmasıyla günlük birkaç bin görünen olay sayısının 28 bin olduğu öğrenilmiş, salgının gerçek boyutu böylelikle ortaya çıkmıştır. Bu açıklamadan sonra Türkiye, bir gün içinde dünyada en çok olayın görüldüğü üçüncü, Avrupa’da ise birinci ülke hâline gelmiştir. Bir öbür deyişle AKP, salgını değil, sayıları denetim altına almayı tercih etmiş, memleketler arası norm ve tariflere uymayı reddetmiş, vatandaşları yanıltarak belirsizlik ve kuşku içinde bırakmış, halk sıhhatini tehdit etmiş ve ulusal çıkarlara muhalif hareket etmiştir.
Türkiye, 100 bin kişi başına düşen hadise ve mevt sayıları, müspet test sonucu oranı, 1 milyon kişi başına düşen toplam mevt oranı ve aşıya erişim imkânı üzerinden 53 ülkeyi pahalandıran Kovid-19 Dirençliliği Endeksi’nde bir ay içinde 15 basamak birden gerilemiştir. Ekim ayında 30. sıradayken Kasım ayı prestijiyle 45. sıraya düşmüştür. Kovid-19 Data Şeffaflığı Endeksi’nde ise 100 ülke ortasında 97. sıradadır.
“Sağlığa ayrılan bütçe yetersiz kalmıştır”
2017 yılı bilgilerine nazaran OECD ülkeleri ortasında GSYİH içinde sıhhate en az hisse ayıran ülke %4,2 ile Türkiye olmuştur. OECD’de ise bu oranın ortalaması %8,8 ile Türkiye’nin iki katından fazladır. OECD ülkeleri ortasında kişi başına yapılan sıhhat harcamasında Meksika’dan sonra en düşük harcama Türkiye’de yapılmıştır. Bunun yanı sıra, OECD ülkelerinde ise kişi başına düşen toplam sıhhat harcaması Türkiye’nin en az üç katıdır.
2021 yılına gelindiğinde sıhhate ayrılan hisse, pandemiye karşın, düşük olmayı sürdürmektedir. 2021 yılı bütçesinde Sıhhat Bakanlığı hissesi 62 milyar 35 milyon TL ile %5,7’de kalmıştır. Kovid-19 pandemisi tüm dünyada esirgeyici sıhhat hizmetlerinin ehemmiyetinin bir kez daha anlaşılmasını sağlamışken, Türkiye’de kollayıcı sıhhate ayrılan hisse tüm Sıhhat Bakanlığı bütçesinin sadece dörtte biridir.
“Sağlık hizmeti kapasitesi yetersiz kalmıştır”
AKP’nin rantı ve ticarileşmeyi önceleyen Sıhhatte Dönüşüm Projesi, birinci basamak sıhhat hizmetlerini zayıflatmış ve böylelikle pandemi müddetince hastanelerin üzerindeki yük daha da artmıştır. . Pandemi periyodunda kalp krizi geçirenlerin yarısı hastaneye başvuramamıştır. Kanser taramaları ve kanser teşhisinde %90 azalma olmuş, diyabet ve tansiyon üzere hastalıkların taramaları da azalmıştır.
2017 datalarına nazaran Türkiye’de 10.000 şahsa düşen hastane yatağı sayısı 28,3 iken bu oranın AB ülkeleri ortalaması 49,1; OECD ülkeleri ortalaması ise 46,5’tir. Yani her ne kadar hazırlıklı olunduğu argüman edilse de, yatak sayısı öteki ülkelerle karşılaştırılınca çok yetersizdir. Bu mevzudaki yetersizlik 2019 bilgilerinde de göze çarpmaktadır. Türkiye’de 237 bin 504 yatak kapasitesi bulunmaktadır. Neredeyse her 5 hastane yatağından biri ise özel hastanelerdedir.
“Sağlık çalışanı sayısı yetersiz noktadadır”
Bu cins bir salgında uygun bir sıhhat hizmeti vermek için tabip ve sıhhat çalışanı sayısı da büyük değer taşıdığı hâlde Türkiye’de sıhhat çalışanı sayısı çok yetersizdir. Bu durum, ağır bakım alanını da etkilemektedir. Türkiye’de 100 bin şahsa 193 tabip düşmekteyken bu oran OECD ülkelerinde ortalama 348’dir. Birebir formda Türkiye’de 100 bin şahsa 306 hemşire ve ebe düşmekteyken, bu oran OECD ülkelerinde ortalama 389’dur. Türkiye her iki açıdan da OECD ülkeleri ortasında son sırada yer almaktadır.
Hekim sayımız zati kâfi değilken, çalışma şartları nedeniyle her yıl artan sayıda doktorumuz yurt dışına gitmektedir. 2012 yılında bir yıl içerisinde yurt dışına giden doktor sayısı sadece 59 iken, bu sayı 2019 yılında 1.042’ye ulaşmıştır. 2020 yılın da ise pandemiye karşın gerekli belgeyi Türk Tabipleri Birliği’nden (TTB) isteyen doktorların sayısı 931’dir. Pandemi boyunca sıhhat çalışanlarının yaşadığı aksilikler, önümüzdeki süreç içinde bu sayının daha da artabileceğine işaret etmektedir.
Pandemi sürecinde çalışma şartları pek çok doktor ve hemşireye emekli olmayı ya da istifa etmeyi düşündürtmüştür. 10 Mart 2020 ve 8 Eylül 2020 ortasında ise toplamda 4 bin 574 sıhhat işçisi istifa etmiştir. 27 Ekim 2020’de Sıhhat Bakanlığı emeklilik ve istifa yasağı getirmiş, Ocak 2021’de yasağın süreksiz olarak kaldırılmasıyla Mart 2021’e kadar 2 bin 537 sıhhat çalışanı emekli olmuş, 3 bin 487 sıhhat çalışanı ise istifa etmiştir. Sıhhat ordumuz böylelikle erimeye devam etmektedir.
1928’de açılan ve 1960’lardan itibaren ülkemize yetecek seviyede aşı üretir hâle gelen, Cumhuriyet’imizin öncü kurumlarından Refik Saydam Hıfzısıhha Merkezi, 2011’de kapatılmış, AKP iktidarında ülkemiz aşı için tümüyle dışa bağımlı hâle gelmiştir.
Tıp fakültelerimizin araştırma için kaynakları kısıtlıdır. Borçları 17 milyar TL’ye çıkmıştır, bu ölçü 2021 bütçesinde Kent Hastaneleri’ne ayrılan kaynağa neredeyse denktir. Saray rejimi, aşı araştırmaları için değil, rant projesi kent hastanelerine kaynak ayırmayı tercih etmektedir.
Sağlık çalışanlarının sıhhati tehlikeye atıldı
Salgını denetim altına almak ve en az can kaybıyla atlatabilmek için canla başla uğraşan sıhhat çalışanları, Kovid-19 hastalığına yakalanma riski en yüksek kümedir. Uzmanlara nazaran Aralık sonu prestijiyle enfekte olmuş 1 milyon 200 bin kişinin 120 bini sıhhat çalışanıdır. Sıhhat çalışanları, pandemiden toplumun öbür kesitlerine nazaran 10-14 kat fazla etkilenmektedirler.
“Kovid-19 Sıhhat çalışanları için meslek hastalığı olarak kabul edilmiyor”
2021 Mart ayı prestijiyle 400’e yakın sıhhat çalışanımız Kovid-19 nedeniyle ömrünü yitirmiştir. Kovid-19 nedeniyle hayatını kaybeden her 74 bireyden biri sıhhat çalışanıdır. Meğer en yüksek mevt sayısına sahip ülkelerden ABD’de ise hayatını yitiren 108 şahıstan biri, İngiltere’de ise her 469 şahıstan biri sıhhat çalışanıdır.
“Kovid-19 Aşısı konusunda dünyanın gerisinde kaldık”
AKP, Kovid-19 aşısı konusunda aylardır süregelen gelişmelere karşın bu yarışta çok geride kalmıştır. Resmi olarak tek bir firmayla anlaşılmış, vatandaşlar tek bir aşıya mahkûm edilmiştir. Sipariş verilen ölçü çok yetersizdir. Aşıların gelişi gecikmiştir.
“Aşı süreci makus yönetildi”
Ülkeler, Pfizer-Biontech, Astrazeneca Oxford, Moderna üzere öbür pek çok farklı aşıyla aşılama programı hazırlamaya çalışırken AKP, sırf Çin’le Sinovac aşısını tedarik etmek üzere anlaştığını açıklamıştır. Uzmanlar bağışıklığın kazanılması için en az 120 milyon doz aşıya gereksinim olduğunu söylediği hâlde, AKP birinci kademede sırf 15 milyon kişinin yararlanacağı 30 milyon doz için muahede yapmıştır. Birinci etapta sırf 3 milyon doz aşı 20 gün gecikmeli olarak temin edilmiştir. Aşılama çok yavaş gerçekleşmektedir. Sıhhat Bakanlığı aşılama başladığında günde 1,5 milyon doz aşı uygulanacağını tez ederken, 1,5 aylık mühletin sonunda yapılan aşı ölçüsü 10 milyonu lakin geçmiştir.
Türkiye COVAX’a üye olmadı
DSÖ, 2021 yılı sonuna kadar 2 milyar doz aşının dünyaya eşit bir formda üretilip dağıtılması için Kovid-19 Aşıları Global Erişim Programı COVAX’ı kurmuştur. Programa 190 ülke üye olmuştur, Türkiye ise programa katılmayan bir avuç ülkeden biri olmuştur.
Eğitim ile ilgili özet tespit ve bilgiler
Türki·ye’ni·n Teknoloji· Altyapısı 21.Yüzyılda Uzaktan Eği·ti·m Ve Çalışma İçi·n Yetersi·z
Bugüne kadar yapılmış altyapı yatırımlarının yetersiz kaldığı ortaya çıkmıştır. Türkiye’de bilgi trafiğinin büyük kısmının gerçekleştiği sabit geniş bant yaygınlık oranı %19 iken, OECD ortalaması %31’dir. Sabit geniş bant İnternet içinde fiber hissesi ise Türkiye’de %22 iken OECD ülkelerinde ortalama %28’dir.
Türkiye, Global İnternet Suratı Endeksine nazaran taşınabilir irtibat suratında 139 ülke ortasında 98. sabit İnternet çizgisi suratında ise 176 ülke ortasında 102. sırada yer almaktadır. İnterneti erişimi, fiyatı, mahallî lisan içeriği ve İnternet erişim siyasetlerine nazaran ülkeleri 100 basamakta sıralayan Kapsayıcı İnternet Endeksi’nde ise Umman, Kolombiya ve Hindistan’la birlikte 46. sıradadır. 24 Mbps ile Avrupa’nın en yavaş İnternetine sahiptir.
Uzaktan eğitim, Türkiye’de eğitimin niteliksizliğini, plansızlığını ve 21. yüzyıla hazırlıksızlığını, öğretmenlerin sorunlarını, altyapı yetersizliklerini, başta engelli çocuklar, kız çocukları ve göçmen çocuklar üzere kırılgan kümeler olmak üzere çocukların eğitime erişimde yaşadıkları ıstırapları, çocuk istismarının boyutlarını ve çocuk bakımı siyasetlerinin yetersizliğini gözler önüne sermiştir. Salgın, çocuklar ortasındaki eşitsizlikleri derinleştirmiştir.
“Uzaktan eğitim başarısız oldu; sorumlu aranıyor”
İnternet altyapısının milyonlarca öğretmen ve öğrencinin eğitimi çevrimiçi sürdürebilecekleri niteliğe sahip olmaması, EBA altyapısının yetersizliği, öğretmen ve öğrencilerin gerekli aygıtlara ve teknolojik maharetlere sahip olmaması, uzaktan eğitimin bir fiyasko olmasına neden olmuştur.
6 milyon öğrenci İnternet erişimi ya da aygıtları olmadığı için EBA’yı faal kullanamamış, 2 milyon 660 binden fazla öğrenci ise EBA’ya hiç erişememiştir. Öğrencilerin sırf yarısının konutunda sabit İnternet sınırı mevcuttur. Kırsal bölgelerde yaşayan 1,5 milyon öğrencinin yaşadığı bölgede İnternet altyapısı yoktur. Öğrencilerin %5’inin televizyonu bile yoktur. EBA’ya giriş yapabilenlerin %60’ından fazlası, yani 8,5 milyon öğrenci ise dersleri küçük cep telefonu ekranından takip edebilmiştir. Öğrencilerin sadece %38’inin tablet ya da bilgisayara erişimi mevcuttur.
Ülkemizdeki 207 üniversitede eğitim gören 7,5 milyon öğrencinin eğitiminde, altyapı eksiklikleri, uzaktan eğitime hazırlıksız olunması, İnternet erişimindeki badireler nedeniyle aksamalar meydana gelmiştir. Ders işlenişi, imtihanların nasıl yapılacağı üzere hususlar üniversitelerin inisiyatifine bırakılmış, her üniversitenin altyapısının tıpkı ölçekte hazır olmaması eğitimde eşitsizliği daha da artırmıştır.
Bu süreçte hem öğrencilerin hem de öğretim üyelerinin bilhassa İnternete ve aygıta erişim ve İnternet altyapısı nedeniyle sorun çektiği görülmektedir. 10 üniversite öğrencisinden 3’ü İnternete erişmekte zorluk yaşamaktadır; 4’ünün yaşadığı bölgede İnternet altyapısı uzaktan eğitimi gerçekleştirmek için kâfi değildir. Her 10 öğrenciden sırf 1’i üniversitesinden altyapı takviyesi aldığını belirtmiştir.
“Diğer tespit ve datalar ile ilgili özet”
Kovid-19 pandemisi periyodunda bayana karşı şiddette bir artış meydana gelmiştir. İstanbul’da 2020 yılının Mart ayında, 2019 yılının birebir devriyle karşılaştırıldığında aile içi şiddette %38,2 artış görülmüştür. İçişleri Bakanlığı’nın acil yardım ihbar uygulaması KADES’i Şubat 2021 prestijiyle 1,5 milyon bayan indirmiştir. Bu, en az 1,5 milyon bayanın mevt korkusu yaşadığını göstermektedir.
“Pandemide sığınmacı, mülteci ve göçmenlerin durumu belirsizliğini koruyor”
Kovid-19 pandemisi, ülkemizdeki sığınmacı, mülteci ve göçmenleri de her alanda olumsuz etkilemiştir. Birden fazla inşaatlarda, küçük atölyelerde ve işletmelerde kayıt dışı çalışan sığınmacı ve mülteciler, iş yerlerinin kapanmasıyla işsiz kalmıştır. Kira ve faturalarını ödemekte, besin üzere temel muhtaçlıklarını temin etmekte ıstırap yaşamaktadır. Bilgi ve irtibat teknolojilerine erişimlerinin kısıtlı olması ve lisan bariyeri, pandemi konusunda, hastalık durumunda yapılacaklara, önlem ve kısıtlamalara dair bilgiye erişimlerinde de ıstırap yaratmaktadır. Bunun yanı sıra sığınmacı, göçmen ve mülteciler için de bir aşılama planı yapılmamış olması, riskleri daha da artırmaktadır.
CHP ne yaptı, ne yapacak?
AKP tarafından alınan önlemlerin yetersiz kalması üzerine bu vazifesi mahallî idareler üstlenmiştir. Cumhuriyet Halk Partili 11 büyükşehir belediyesi, 10 vilayet belediyesi, 177 ilçe belediyesi, 49 belde belediyesi, yardım kampanyaları düzenlemiş, inisiyatif alarak vatandaşın mağdur olmaması için maske ve dezenfektan zahmetine tahlil üretmiştir. 75 milyondan fazla maske ve dezenfektan fiyatsız dağıtılmış, 8 milyon 228 bin vatandaşa birebir, 1 milyon 587 bin vatandaşa nakdi yardım yapılmıştır. Sıhhat çalışanlarına fiyatsız ulaşım takviyesi, hastanelere nakil hizmeti sunulmuş, üretici ve çiftçilere tıpkı ve nakdi yardımlar yapılmıştır.
İhtiyaç sahibi ailelerin faturalarının ödenmesi maksadıyla hayata geçirilen “askıda fatura” uygulamalarıyla 44 milyon TL fiyatındaki 461 bin 908 adet fatura ödenmiştir. 11 büyükşehir belediyesi su faturasını ödeyemeyen 1 milyon 173 bin abonenin suyunu kesmemiş, belediyelerimize ilişkin 15 bin 215 bin adet mülkün kirası bu süreçte ertelenmiştir. Saray, CHP belediyeleri tarafından yürütülen bu kampanyalara tahammül edemeyerek yasaklamış, yardım hesapları bloke edilmiştir. Belediyelerimizin bağış kampanyasında toplanan yaklaşık 15 milyon 250 bin liraya el konulmuş, birtakım belediyelerimizin ekmek dağıtımı, maske üretimi üzere uygulamaları hakkında incelemeler başlatılmıştır.
CHP, TBMM’ye millletvekillerinin ferdi kanun tekliflerinin haricinde Küme Başkanvekilleri seviyesinde, 10’dan fazla kanun teklifi sunmuş ve bu süreçte sorun yaşayan tüm toplum kısımları için somut tahlil teklifleri sunmuştur.