Danıştay 6.Dairesi, “Doğal Sit Alanlarında Planlanan Hidroelektrik Santralleri (HES) Projelerinin Gerçekleştirilmesine Yönelik Unsur Kararı”nın 3. unsurunun, 1. derece doğal sit alanlarıyla ilgili kısmı dışındaki kısmı ile 1., 2., 4., 5. ve 6. unsurlarının iptaline oy birliği ile karar verdi.
Mimarlar Odası Ankara Şube Lideri Tezcan Karakuş Candan, kararın akabinde “Yargı bu kararla birçok doğal SİT alanında ekolojik katliama açan HES üretimine dur demiştir. Doğal SİT alanlarında dereler artık özgür akacak’’ dedi.
Candan şöyle devam etti:
“Türkiye’nin her yanında AKP iktidarı periyodunda Elektrik Piyasasında Üretim Faaliyetinde Bulunmak Üzere Su Kullanım Hakkı Mutabakatı İmzalanmasına Ait Yordam ve Temeller Hakkında Yönetmeliğin 26.06.2003 tarih ve 25150 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmasından sonra su varlıklarımız sermayeye peşkeş çekilmeye başlandı. 2003 yılından sonra derelerimiz üzerinde özel dal tarafından yaklaşık 550’ye ulaşan HES projeleri yapıldı. Ruhsat alanlar ve inşaatı devam edenleri saymazsak bugün Türkiye’de Cumhuriyet tarihi boyunca 673 HES projesi bulunuyor. DSİ’nin 2020 Aralık bilgilerine nazaran bu projelerin 67’si DSi tarafından 616’sı özel dal tarafından yapıldı. AKP iktidarı periyodunda derelerimizin su kulanım hakkı özel bölüme peşkeş çekildi. Özel bölüm tarafından yapılan dereler üzerindeki kelepçeler olan HES’lerin %88’i 2003 yılından sonra gerçekleşti ve doğal bir katliam yaşandı. Ankara’dan, Tunceli’ye, Bolu’dan Çorum’a, Karadeniz’in eşsiz tabiatında, Alakır’da, ikizdere’de, Munzur’da, Rize Fındıklı’da Çağlayan Vadisinde doğal sit alanlarımızda, bu tahribattan nasibini aldı. Doğal SİT alanlarında belli şartlarda HES yapılmasını öngören 69 sayılı unsur kararının meslek odalarımızın açtığı dava ile iptal edilmesi, derelerin kardeşliği için uğraş eden, barikatların önünde deresine suyuna toprağına tabiatına sahip çıkan Melahat Teyzelerin, Metin Lokumcuların başarısıdır. Doğal varlıklarımızın korunmasında halkımızın direnişinin yanındayız.”
Candan, Danıştay 6. Dairesinin, karar münasebetinde yer alan şu tabirlere dikkat çekerek şunları söyledi:
“İlke Kararı incelendiğinde; doğal sitlerde sit derecelerine/kategorilerine nazaran makul koşullara bağlanmak suretiyle HES projelerine müsaade verilebileceğine ait soyut belirlemeler içeren genel bir düzenleme yapıldığı görülmektedir. Fakat; doğal sit alanlarında hidroelektrik santral imali üzere, korunması gerekli doğal alana tesir mümkünlüğü yüksek olan bir tesise müsaade verilebilmesi için; her müsaadenin; müsaade verilecek olan doğal sit özelinde ve kurulacak tesisin niteliği, büyüklüğü, kapasitesi, çevresel tesirleri üzere kendine mahsus özellikleri dikkate alınarak karara bağlanması, milletlerarası yükümlülükler ile doğal sitlerin korunması maksadı çerçevesinde mecburilik arz etmektedir. Bilimsel temele dayalı karar alma bütünlüğünü sağlamak gayesiyle çıkarıldığı belirtilen dava konusu Prensip Kararının, doğal sitleri düzenleyen ve dava konusu Prensip Kararına nazaran üst norm olan Etraf Kanunu, Ulusal Parklar Kanunu, Orman Kanunu, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Muhafaza Kanunu, Kara Avcılığı Kanunu, Korunan Alanların Tespit, Tescil ve Onayına Ait Tarz ve Asıllara Dair Yönetmelik ve Korunan Alanlarda Yapılacak Planlara Dair Yönetmelik üzere doğal sitler ve doğal sitlerle kesişen alanların korunması tarafında düzenlemeler içeren mevzuat kararlarının ihmal edilmesi sonucunu doğuracağı ve bu durumun uygulamada önüne geçilemez sonuçların oluşmasına sebebiyet vereceği açıktır. Bu prestijle; doğal sit alanlarında HES projelerine müsaade verilebileceğine ait soyut belirlemeler içeren genel bir düzenleme niteliğindeki dava konusu Prensip Kararında husus ve niyet istikametlerinden hukuka uyarlık görülmemiştir. Danıştay bir kere daha doğal sit alanlarımızda katliama dur demiştir.’’