Milli Savunma Bakanlığı, 15 Şubat 2017 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri Kıyafet Yönetmeliği’nde değişiklik yaptı. Resmi Gazete’de yayımlanmadan yürürlüğe giren yönetmeliğe eklenen unsurla TSK’da bayan subay yahut astsubayların türban takmasının önü açıldı. Kelam konusu unsur, yönetmelikte sözleriyle yer aldı.
Dw Türkçe’den Alican Uludağ’ın haberine göre, Halkın Kurtuluş Partisi (HKP), avukatları Doğan Erkan, Metin Bayyar ve Sait Kıran aracılığıyla kelam konusu yönetmelik hususunun iptali talebiyle Danıştay’da dava açtı. Düzenlemenin TSK’de türbanlı-türbansız ayrımı yaratacağı belirtilen dilekçede, bunun laiklik unsuruyla bağdaşmayacağı, hukukî düzenlemelerin dini kurala dayandırılamayacağı savunuldu.
‘MSB’nin savunması: Partiyi ilgilendirmez’
Milli Savunma Bakanlığı (MSB) ise Danıştay’a gönderdiği savunmada, “Bu düzenleme kurum ve kuruluşların kamuoyunu ilgilendirmeyen ve yalnızca kendi işçisi ile kurum içi uygulamalarına ilişkindir. Partinin dava açma ehliyeti yoktur” argümanında bulundu.
Danıştay 2. Daire, yönetmeliğin iptali talebini oy çokluğuyla reddetti. 5 üyenin 3’ünün oyuyla alınan karara lider vekili Gürsel Mekik ve Mehmet Aydın muhalefet etti.
3 üye ortasında, 12. Daire’de misyon yaparken Ayasofya’nın müze statüsünü iptal eden karara imza atan üyelerden Hayriye Sevimli Ünsel de yer aldı. Ünsel, Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından daha evvel HSYK üyeliğine, buradaki vazifesinin sona ermesinin akabinde ise Danıştay üyeliğine atanmıştı.
‘AİHM kararına atıf’
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) tarafından dini mevzularda yapılan düzenlemelerde devletin takdir yetkisine muhakkak çerçevede sahip olduğunun kabul edildiği savunulan kararda, buna ait AİHM’in Leyla Şahin/Türkiye ve Kurtulmuş/Türkiye kararları örnek verildi. Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi (AİHS) ve anayasada “din ve vicdan özgürlüğünün korunduğu” belirtilen kararda, şu kıymetlendirme yapıldı:
Din ve vicdan özgürlüğünün dış boyutu, kişinin dinini, inancını ve niyetini dışa vurma halidir. Başörtüsü takmanın da bu özgürlükler kapsamında bir dışa vurum hali olduğu açıktır. Öte yandan başörtüsü takmanın dini bir gereklilik mi, bir ibadet biçimi mi yahut kültürel bir gereklilikten mi olduğuna ait kişi kendisi karar verecektir. Bu karar din yahut inanca ait olmakla birlikte kişinin manevi iç dünyası ile ilgili tarafıdır. Bu durumda başörtüsü takmanın din, inanç ve kültür boyutu bulunan bir uygulama olduğu, dışa dönük bir boyutunun bulunduğu ve üstte atıf yapılan kontratlar gereği din ve vicdan özgürlüğü kapsamında korunması gerektiği konusunda bir duraksama bulunmamaktadır.
Danıştay’ın kararında, AİHM’in dinî bir sembolün toplumda nasıl algılandığı konusunun ulusal makamların takdirinde olduğunu vurguladığı söz edildi. AİHM’in Singh/Fransa kararına nazaran, “başörtüsünün ‘kuvvetli dış sembol’ yahut ‘pasif dış sembol’ olarak sayılmasının, toplumların yapısına nazaran nasıl algılandığına nazaran değişeceği ve bu belirlemenin ulusal makamların takdirine bırakılacağı” savunulan kararda, “Ülkemizde başörtüsü, tarihi, dini ve kültürel boyutuyla uzun yıllar toplumun büyük bir kısmı tarafından kabul görmüş ve gündelik ömrün bir modülü haline gelmiştir. Başörtüsü takan bireylerle, takmayanların uzun yıllar bir ortada hatta tıpkı aile ortamında bile sıkıntısız bir halde yaşamaya devam ettikleri bilinmektedir. Bu da başörtüsü takan bireylerin öbür şahıslar üzerinde sistematik bir baskı oluşturmadığını göstermektedir. Dava belgesine ise davacı siyasi partinin belirttiği varsayımlar dışında bir baskı oluşturduğuna dair bir bilgi, doküman yahut sunulmamıştır.” tabirleri kullanıldı.
Son kelam İDDK’da
Peki, artık ne olacak? Karar, davayı açan HKP’ye bildiri edildi. Parti, 30 gün içinde kararı Danıştay İdari Dava Daireleri Heyeti’ne taşıyabilecek. Danıştay’ın en üst karar organı olan İdari Dava Daireleri Şurası’nın (İDDK) vereceği karar kesin nitelik taşıyacak. Parti avukatları, ret kararını Danıştay İDDK’ya götüreceklerini açıkladı.