Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası Lideri Mehmet Kaya, salgının ekonomik tesirlerine ait yazılı bir açıklama yaptı. Kaya, bir yandan insan sıhhati korunurken, başka yandan sosyo-ekonomik ömür alanlarının önemli bir kriz ile karşı karşıya kaldığını belirtti.
Kapanan işyerlerinin çalışanlarının çalışmak için Irak Kürt Bölgesi’ne gittiğini lisana getiren Kaya, hükümete acil tedbir daveti yaparak şöyle konuştu:
“Bu açıdan bakıldığında yürürlükteki önlemlerin her bir birey, kurum ve işletme için titizlikle uygulanmasında epey büyük fayda görmekteyiz. Fakat uygulanmakta olan önlemler birtakım bölümlerin faaliyetlerine büsbütün yahut kısmi sınırlama getirmektedir. Hasebiyle bu bölümler çok daha önemli boyutta bir ekonomik krize ile karşılaşmaktadırlar. Bilhassa toplumsal ve kültürel ömrün vazgeçilmezlerinden olan pastane, düğün salonu, oyun salonu, cafe, lokanta, restoran, şarküteri üzere yerlere yönelik kısıtlamalar bu dalları adeta iflasın eşiğine getirmiştir. Yüzlerce firma işletmecisi işyerini kapatmak zorunda kalırken, binlerce çalışan da işsiz kalmıştır. Bu işletmelerde çalışırken işinden ayrılmak zorunda kalanlar iş bulup çalışmak için IKBY’nin Erbil ve Duhok üzere kentlerine gitmeye başlamışlardır. Ekonomik hayatın daha fazla zedelenmemesi ve işsizliğin önüne geçmek için olağan yaşama geçişi sağlayacak adımların atılmasının vakti gelmiştir”
Kaya’nın hükümete önerdiği tedbirlerin kimileri ise şöyle oldu:
- Gerek toplumsal ve kültürel hayatın idamesi, gerekse de ekonomimizin ayakta kalabilmesi için faaliyetlerine sınırlama getirilen düğün salonu, cafe, oyun salonu, lokanta, restoran, şarküteri üzere işletmelerin gerekli önlemleri alarak kısmi olarak da olsa faaliyetlerine devam etmeleri acilen sağlanmalıdır.
- Bu süreçte işyerini kapatmak yahut faaliyetlerini sınırlamak zorunda kalan işletmelerin sabit masraflarından olan kira, elektrik, su, doğalgaz ödemeleri 6 ay ötelenmeli ve nakdi takviyeler sağlanmalıdır.
- İşletmelerin kullanmış oldukları kredilerin ödemeleri 6 ay mühletle faizsiz ertelenmelidir.
- İşini kaybeden yahut fiyatsız izine ayrılan çalışanlara işsizlik sigortası kapsamında nakdi yardım yapılmalıdır.
“En az 30 bin kişi işini kaybetti”
Diyarbakır Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Lideri Alican Ebedinoğlu, kapanan işyerlerinde çalışan en az 30 bin kişinin işini kaybettiğini söyledi. VOA Türkçe’ye açıklamalarda bulunan Ebedinoğlu şöyle dedi:
“Bizdeki kayıtlı ve kayıtsızlara baktığımızda, kapanmalardan ötürü, tahminen 30 binin üzerinde işini kaybeden var. Bunların birçoğu yeni iş arayışında. Her dalda iş yapamıyorlar. Bir garson, komi, aşçı her dalda çalışamıyor. Bunların bir kısmı IKBY’ye gitti, batıya gidenler var. İş arayışında olanlar var. Bu süreç bu türlü devam ederse toplumsal meşakkatlerle karşı karşıya kalacağız. Her davetimizde yalnızca esnafın durumu değil, ki esnaf esasen birçok alanda bitme noktasında, yanında çalışanlarla ilgili de kesinlikle bir önlemin alınması gerekiyor. Birçok insan yevmiyeyle meskenine ekmek götürüyor. Bizim tespitimiz 30 binin üzerinde lakin Ticaret Odası ile birlikte düşündüğümüz vakit bu sayı daha fazla olabilir. Bu süreci atlatana kadar bunlara direkt bir dayanak verilebilir.
Şu anda beklenti içindeyiz. Pazartesi Bakanlar Heyeti’nden sonra Cumhurbaşkanı bir açıklama yapacak. Vilayet olarak 3. kategoride görünüyoruz. Yalnız son günlerde biraz hareketlilik var. Kısmi açılma olsa bile çok dikkatli olmamız lazım. Gerekli önlemleri elde bırakmamamız lazım. Bununla ilgili bütün esnaflarımızı uyardık, oda liderleri üzerinden gerek bildiri ve gerek telefonla uyardık. Ara, maske, oturma sistemi gerekirse HES kodunu. Pazartesi açıklama yapılırsa Diyarbakır esnafı hazır bunun, altyapısı hazır lakin açılması gerekiyor. Kademeli de olsa açılması gerekiyor. Zira artık ne esnaf ve ne çalışan dayanabilir. Önemli bir takviye aldığını da söyleyemeyiz.”