Şehir ve yerlerin plansız aydınlatılmasıyla oluşan ışık kirliliğine dikkat çeken İstanbul Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Kısmı Öğretim Üyesi Dr. Sinan Aliş, “Türkiye’de 1 milyar TL’nin üzerinde toplam ışık kirliliği kaynaklı israfımız oluyor. İstanbul’da yıllık 250 milyon TL’lik gücümüz boş yere uzaya kaçıyor” dedi.
Dünyada yanlış aydınlatmadan ötürü kaybolan toplam ışık ölçüsünün hem iktisada hem de insan sıhhatine ve tabiata olan olumsuz tesirleri de gün geçtikçe artıyor. Yapay aydınlatmadan ötürü ortaya çıkan güç israfı ve başka sıkıntılara dikkat çeken İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Kısmı Öğretim Üyesi Dr. Sinan Aliş, Türkiye’de ışık kirliliği kaynaklı israfın yaklaşık 1 milyar TL’ye ulaştığını tabir etti.
“NASA’nın bütçesinin 8’de 1’i her yıl uzaya kaçıyor”
Işık kirliliği ile birlikte gelen israfa dikkat çeken Aliş, “Işık kirliliği aslında ışığın yanlış yerde ve yanlış vakitte kullanılmasıyla ilgili bir terim. Lakin daha genel manasıyla tabir etmek gerekirse uzaya kaçan ya da gökyüzüne kaçan gereksiz aydınlatma ve gereksiz ışık kullanımı olarak söyleyebiliriz. Işık kirliliğini oluşturan birçok faktör var. Doğal en değerli sebepleri dış ortam aydınlatması. Buna bina aydınlatmaları, süsleme için kullanılan aydınlatmalar, bunların hepsi dahil aslında. Ancak temelde dış ortam aydınlatması ışık kirliliğinin temel kaynağıdır. Amerikan’dan örnek verelim. Amerika’nın yıllık ışık kirliliğinden kaynaklı kaybettiği güç tüketimi 3 milyar dolar, son vakitlerde 3 buçuk milyar dolara çıktı. Bütün Amerika’nın yıllık tüketimi bu seviyede. Bunu Amerika’nın nüfusuna böldüğünüz vakit kişi başına 10 dolardan biraz daha fazlaya tekabül ediyor. Bu türlü düşünüldüğünde az üzere gelebilir lakin 3 buçuk milyar dolar büyük bir sayı. Şöyle karşılaştıralım, NASA’nın bütçesi 24 milyar dolar, münasebetiyle NASA’nın bütçesinin 8’de 1’i her yıl uzaya kaçıyor” diye konuştu.
“Türkiye’de 1 milyar TL’nin üzerinde toplam ışık kirliliği kaynaklı tüketimimiz gözüküyor”
Türkiye ve İstanbul’daki ışık kirliliğinden ötürü ortaya çıkan maddi kaybın altını çizen Aliş, “Türkiye’de 1 milyar TL’nin üzerinde toplam ışık kirliliği kaynaklı tüketimimiz gözüküyor. İstanbul’da 250 milyon TL’nin üzerinde yıllık toplam uzaya kaçan boş güç masrafımız olduğu görülüyor. Son yıllarda yapılan bir çalışmada 2012-2019 yılları ortasında Türkiye’de ışık kirliliğinin yüzde 80 arttığını gösteriyor. İstanbul, Türkiye’nin toplam ışık kirliliğinin yüzde 12’sini oluşturuyor. Hasebiyle bu önemli bir sayı. En büyük ışık kirliliği kaynağı Türkiye’de İstanbul. Bunun önüne geçmek için yapılması gereken şeyler, birincisi kullandığımız armatürleri değiştirmek yani lambalarımızın çeşidini değiştirmek. Aslında bütün dünya giderek led aydınlatmaya yanlışsız geçiyor. Ancak ledlerin de yanlış ve hakikat cinsleri var. Onların kimilerinde biraz daha sıcak renkli ledleri kullanmak, yani beyaz renkli ledler yerine daha sarımtırak ledleri kullanmak gerekiyor. İkincisi ledler dışında mevcut ampullerimizi kullanmaya devam edecek olsak bile bu sokak aydınlatmalarının şapkalı dediğimiz sistemlerle uzaya yahut gökyüzüne ışık kaçırmayacak formda perdelenmesi gerekiyor. Hasebiyle yalnızca lambanın bulunduğu yere ya da çabucak altına ışık vermesi gerekiyor” tabirlerini kullandı.
“Gereksiz ve çok aydınlatma hayvanların yollarını kaybetmelerine sebep oluyor”
Işık kirliliğinin insanlara, hayvanlara ve bitkilere verdiği ziyanları anlatan Aliş, “” dedi.