Japonya Başbakanı Suga Yoşihide, ülkenin kuzeydoğusunda 10 yıl evvel meydana gelen sarsıntıda hasar gören Fukuşima Dai-içi santralinde biriken işlenmiş atık suya ait resmi kararı açıklamasının akabinde, toplumdan ve deniz çok ülkelerden reaksiyonlar yükselmeye başladı.
Suyun denize boşaltılmasına karar verdiklerini belirten Suga, Memleketler arası Atom Gücü Ajansı (UAEA) ve öbür üçüncü taraf kuruluşların, planın şeffaflıkla yürütüldüğünün gözlemlenmesi için sürece dahil olacağını kaydetti.
Balıkçılar karara reaksiyonlu
Öte yandan hükümetin kararına reaksiyon gösteren balıkçılık sanayisi temsilcileri ve ulusal etraf kümeleri, kararın, insan, etraf ve deniz canlılarına yönelik olumsuz tesirlerine dikkati çekiyor.
Çin ve Güney Kore, Tokyo idaresinin kararına sert reaksiyon gösterirken, ABD mevzuya ait “şeffaf çabaları” münasebetiyle Japonya’ya teşekkür etti.
Süreç nasıl gelişti?
Ülkenin kuzeydoğusunda Mart 2011’de meydana gelen 9 büyüklüğündeki sarsıntı ve tsunami sonrası Tokyo Electric Power (TEPCO) firmasının Fukuşima’da işlettiği 6 reaktörlü nükleer santralinde hasar meydana geldi.
Tesis bünyesindeki 1 ve 3 numaralı reaktörlerde oluşan çekirdek erimesi sonrası, reaktörlerin soğutulması için içlerine su basılmaya başlandı. Süreç gören ve radyoaktif özellik kazanan atık su vakitle birikmeye başladı.
Mart 2013’te Japonya, süreç görmüş atık suyun trityum haricinde ayrışmasını sağlayan Gelişmiş Sıvı Sürece Sisteminin (ALPS) deneme dönemini başlattı.
Nisan 2016’da hükümet bünyesinde uzmanlardan oluşan heyet, ALPS vasıtasıyla ayrışan suyun okyanusa boşaltılması varsayımlarının, en düşük maliyet ve en az vakit dilimine mal olacağını açıkladı.
Şubat 2020’de suyun tahliyesine yönelik hükümete bağlı alt komite, atık suyun okyanusa salıverilmesi ya da buharlaştırılarak yok edilmesi opsiyonlarının “gerçekçi” oluğunu kamuoyuyla paylaştı. Nisan 2020’de Memleketler arası Atom Gücü Ajansı (UAEA) bulguları destekledi.
Haziran 2020’de Balıkçılar Kooperatifleri Ulusal Federasyonu (JF Zengyoren), olağan genel şurasında, atık suyun okyanusa boşaltılmasına karşı çıkan özel deklarasyonu oy birliğiyle kabul etti.
Mart 2021’de Sanayi Bakanı Kajiyama Hiroşi ile UAEA Genel Yöneticisi Rafael Grossi, atık suyun tahliye edilmesi siyasetine yönelik kamuoyundaki algılara karşı iş birliği yapılmasında anlaştı
Geçen hafta Başbakan Suga, JF Zengyoren temsilcilerini kabulünde, son durumu ele aldı. Görüşme sonrası konuşan JF Zengyoren Lideri Kişi Hiroşi, “Görevindeki suiistimali sebebiyle TEPCO’nun güvenliği garanti etmesine yönelik kuvvetli tasalarımızı sürdürüyoruz” sözünü kullandı.
Japonya Başbakan Suga Yoşihide, 13 Nisan’da atık suyun okyanusa boşaltılmasını kapsayan planı duyurdu. Suga, “Fukuşima Dai-içi tesisinin devreden çıkarılması konusunda işlenmiş suyun tahliye edilmesi kaçınılmaz bir problem. Hasarı önlemek için geniş ölçüde ve sağlam adımlarla güvenlik standartları sağlanarak plan uygulanacaktır” dedi.
Atık suyun tahliyesi konusunda kamuoyundaki tenkitlere yönelik Suga, “Fukuşima bölgesi, afetin ziyan verdiği alanlar ile balıkçılık sanayisinin hasara yönelik tasalarını dikkat alıyoruz. Hükümet üniteleri bu tasaların giderilmesi için bütüncül olarak çalışacak. Halkın anlayışını talep ediyoruz” açıklamasında bulundu.
Trityum elementi içeren su seyreltilecek
Reaktörleri soğutma fonksiyonu gören saf su içinde oluşan radyoaktif hususlar, ALPS sayesinde, trityum gereci haricinde ayrışıyor.
Plana nazaran trityum elementi içeren su, litre başına 1500 bekerel düzeyinde sulandırılarak seyreltilecek. Böylece, tesis işleticisi TEPCO günden güne artış gösteren suyu dönemler halinde denize boşaltabilecek.
TEPCO santralde koruma edilen suyun salıverilmemesi halinde, tesisin depolama tank kapasitesini en geç 2022 sonbaharında dolduracağını kestirim ediyor. Suyu denize boşaltma sürecinin 2 yıl alacağı bildiriliyor.
Çevreci kümeler kaygılı
Ulusal basının bildirdiğine nazaran, radyoaktif özellikli atık suyun denize boşaltılmasının bölgedeki deniz canlılarına olumsuz tesirleri olabileceği gerekçesiyle aktivistler, balıkçılar ve etraf kümeleri telaşlarını belirtiyor.
Fukuşima’daki balıkçılık kooperatifleri liderlerinden Takahaşi Toru, Kyodo ajansına yaptığı açıklamada, “Balıklarımızın inançta olduğunda ısrar etsek de kıymetli olan tüketicinin nasıl hissettiği. Denizaşırı milletlerin nasıl reaksiyon vereceğini merak ediyorum” dedi.
Nükleer Güç Vatandaş Komitesi (CCNE) üyesi Goto Masaşi, trityum elementinin düşük ölçüsünün insan sıhhatine tehdit oluşturmadığının kanıtlanmadığını, etrafa salıverilmesinin ise inançlı olduğuna ait “uluslararası standart” bulunmadığını kaydetti.
Litre başı beckerel limitlerinin Japonya, Avrupa Birliği (AB), DSÖ standartlarında farklılık gösterdiğini kaydeden Goto, “Trityumun inançlı olduğu konusunda bilimsel destek mevcut değil” dedi.
Hükümetin tahliye kararını açıklamadan evvel CCNE, plana karşı çıkmak üzere 88 ülkeden 60 binin üzerinde imzanın toplandığını belirtti.
Deniz çok tepkiler
Çin Dışişleri Bakanlığı, Tokyo hükümetinin kararının “tek taraflı” alındığını belirterek atık suyun salıverilmesinin “komşu ülkelerin halklarının menfaatlerine ziyan vereceğini” bildirdi.
Bakanlık açıklamasında, “İlgili ülkeler ve memleketler arası toplumla mutabakata varmadan Tokyo keyfi olarak tahliyeyi başlatmamalı” tabiri kullanıldı.
Güney Kore Dışişleri Bakanlığı, Japonya’nın Seul Büyükelçisi Aiboşi Koiçi’yi bakanlığa çağırarak karara ait yansılarını iletti. Siyaset Uyumu Bakanı Koo Yun Cheol da Japonya’nın kararına sert reaksiyon gösterdiklerini açıkladı.
Öte yandan ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Twitter’dan yaptığı açıklamada, “Fukuşima Dai-içi’den suyun tahliye edilmesi kararında ‘şeffaf çabaları’ için Japonya’ya teşekkür ediyoruz” sözüne yer verildi.
AA