Kapalı kalmalarının tedirginlik yarattığını ve ruhsal olarak etkilediğini belirten bar işletmecisi Mehmet Tekol, “Her gece uyurken ne vakit batacağımızı düşünüyoruz. Gerçek bu” dedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “helallik istemine” ise Tekol, “Devlet lisanı değil. Yakışmıyor, devlet helallik istemez, gereğini yapar. Ölen, intihar eden beşerler oldu, onlardan nasıl helallik alacak? Ben kendi hisseme helal etmiyorum” karşılığını verdi.
Ankara’da Kızılay esnafı ise, işletmelerini açıp kapamanın maliyetinin yüksek olduğunu, bu nedenle de kepenkleri kaldırmak istemediklerini söyledi. Tam kapanma sürecinin akabinde yayımlanan genelgeyi beklediklerini, ama umutlarının yeniden ertelendiğini belirten esnaf, bu akşam Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Kabine Toplantısı sonrası yapacağı açıklamayı bekliyor.
Kızılay sokaklarında ise birçok dükkan boş. Camlarında ise ya ‘satılık’ ya ‘kiralık’ ya da ‘devren mülk’ yazılı.
“Kıraathaneler 14 aydır hiç kepenklerini kaldıramadı”
Kızılay’da kafe-bar işletmesi olan Mehmet Tekol, salgın sürecinde takviye almak için teşebbüslerde bulunduklarını, ama alamadıklarını belirterek, “Vergi borcun olmayacak, geçen yılın cirosunun bilmem kaçı zararın olacak’ diye bir sürü kulp taktılar. Etrafımdan de kimse takviye alamadı, ben de alamadım. Uzun müddettir kapalıyız, ne olacağını biz de bilmiyoruz. Bizden daha berbat durumda olanlar var. Mesela bar ruhsatlı olanlar, meyhane ruhsatlı işletmeler, kıraathaneler 14 aydır hiç kepenklerini kaldıramadı” dedi.
Tekol, gel-al ve meskenlere paket servisi yaptıklarını, lakin bunun yalnızca günü kurtardığını söz etti. İşletmelerini paket servis yapmak maksadıyla açmadıklarını söyleyen Tekol, “Devlet de günün sonunda hatalı olarak bizi gördü ve kapattı” dedi.
“Arkadaşlarımız ayrılmak durumunda kaldı”
Uzun müddettir kapalı oldukları için Bağkur, sigorta primlerini ödemekte zorlandıklarını belirten Tekol, “Hatta bu türlü eleman noktasında da azalmaya gitmek durumunda kaldık. İstihdam yaratamıyoruz. Arkadaşlarımızla da konuştuk, bu süreci atlatabilmemiz için kimi arkadaşlarımız ayrılmak durumunda kaldı. Devlet de bir dayanakta bulunmadı. Vergi ödemelerinde bir rahatlık sağlamadı, kapalı kaldığımız süreç içerisinde biz stopaj ödemeye devam ettik, edeceğiz. Vergi yükümüz, sigorta ödemeleri devam edecek” diyerek devletten takviye görmediklerini vurguladı.
“Kimse şu an esnafa kredi vermiyor”
Tekol, bankalara kredi almak için gittiklerinde “Ne vakit açılacağınız aşikâr değil, bu kredilerin ödemesi bize yapılacak mı, yapılmayacak mı, bilmiyoruz. Bunun için biz de ödeme yapamıyoruz” cevabını aldıklarını ve hem özel hem de devlet bankalarının kredi vermediklerini söyledi. Bankaların da kredi vermeme noktasında haklı olduğunu söz eden Tekol, “Kimse şu an esnafa kredi vermiyor, zira onlar da haklı bir yerde. Devlet seni desteklemiyor, ne kadar kapalı kalacağın belirli değil. O bağlamda hiçbir halde kredi de alamak biz” dedi.
“Her gece uyurken ne vakit batacağımızı düşünüyoruz”
Kapalı kalmalarının tedirginlik yarattığını ve ruhsal olarak etkilediğini belirten Tekol, yaşadıklarını şöyle anlattı:
“Her gece uyurken ne vakit batacağımızı düşünüyoruz. Gerçek bu. Çok tedirginiz. Buraya borçlanarak bir yatırım yaptık. Halihazırda o borçları ödeyemiyoruz. Borç yükü artıyor gün geçtikçe. Bankalar faizleri işletmeye devam ediyor. Onun için her gece yatmadan evvel, ‘ne vakit batacağız’, ‘ne vakit açılacağız’ı düşünemiyoruz bile. Birşeyler söyleniyor, hazırlık yapıyoruz. Bir umut 17 Mayıs’ta açılır mı diye hazırlığımızı yaptık, saat 19.00’de olsa en azından kepenki açacağız, ruhsal olarak tahminen uygun hissedeceğiz, dükkan açık diyeceğiz. Paket servis yapmak zorunda olmayı istemiyoruz lakin ne yazık ki bunu dayatıyorlar. Onu da sınırlandırıyorlar”
“Ölen, intihar eden beşerler oldu, onlardan nasıl helallik alacak?”
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “helallik istemi” üzerine Tekol, “Devlet lisanı değil. Yakışmıyor, devlet helallik istemez, gereğini yapar. Dayanak çıkması lazım, helallik diye birşey yok. Ölen, intihar eden beşerler oldu, onlardan nasıl helallik alacak? Ben kendi hisseme helal etmiyor, etrafımdaki hiçbir insan da helal etmiyor. Helal eden varsa ben de ona hakkımı helal etmiyorum. Devletin lisanı bu olmamalı. Sen takviye vermek zorundasın. Bu senin misyonun, ben esnafım, sana vergi ödüyorum, sen de bu düşünceli periyotta o aldığın vergilerle bana takviye sunacaksın. O bağlamda helallik konusu bence çok saçma, ben helal etmiyorum, şayet duyuyorsa kendisi, helal etmiyorum” diye konuştu.
“Yine helallik isterler, biz hakkımızı helal etmiyoruz”
Kızılay’da kafe, bar, restoran işletmecisi İbrahim Aslan, esnaf olarak 17 Mayıs’ta açılmak için hazırlık yaptılarını ancak yayımlanan genelgeye nazaran yeniden açamadıklarını söyledi. Açılma umutlarının 1 Haziran’a kaldığını belirten Aslan, “Bugün yapılacak Kabine Toplantısı’ndan çıkacak sonuçlar doğrultusunda duruma nazaran bakacağız. Her geçen gün umutsuzlanıyoruz. Tekrar helallik isterlerse biz hakkımızı helal etmiyoruz” dedi.
“13 aydır hiçbir gelirimiz olmadan ayakta kalmaya çalışıyoruz”
Salgın sürecinde maddi dayanak almadıklarının altını çizen Aslan, “Bankaya kredi için gittiğimizde bile verilmedi. 13 ay üzere bir müddette hiçbir gelirimiz olmadan ayakta kalmaya çalışıyoruz. Tedarikçi, mal sahibi ve firmalarımıza borçlandık ve borçlarımız devam ediyor. Yapacak öbür bir işimiz olmadığı için de işimizin başında bekliyoruz” diye konuştu.
“Kademeli de olsa açılırız diye düşündük”
Aslan, tam kapanmanın akabinde işletmelerini açabileceklerine dair umutlandıklarını belirtirken, “Kademeli de olsa açılırız, konuta mahpus olmaktan kurtuluruz, işimize bakarız’ diye düşündük, lakin ne yazık ki tekrar olmadı. 1 Haziran diyorlar, 15 gün yeniden attılar. 15 gün daha duracağız, işlerimiz tekrar çok hoş olmayacak lakin…” dedi.