Geçtiğimiz günlerde partisine kapatma davası açılan Halkların Demokratik Partisi Eş Genel Lideri Mithat Sancar, Halk TV’de yayınlanan Suat Toktaş’ın sunduğu Başkan Röportajları Serisi’nin bu haftaki konuğu oldu.
Sancar, HDP’ye yönelik kapatma davası ve Ömer Faruk Gergerlioğlu’nun vekilliğinin düşürülmesi sürecini kıymetlendirdi. İstanbul Sözleşmesi’nin tek taraflı feshedilmesi ve Merkez Bankası Lideri Naci Ağbal’ın vazifeden alınmasına ait konuşan Sancar, mukavele feshi yerine ‘sözleşmeden çıkma’ tabirinin daha gerçek olacağını söyledi. İçinde bulunduğumuz süreci “Ben uzun müddettir Türkiye’de yeni bir rejimin inşa edildiğini söylüyorum. Bunun dönüm noktası da 2017’deki anayasa değişikliği” kelamlarıyla kıymetlendirdi. “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi altında yeni sistem yürürlüğe girdi. Asıl başlangıcı ise 15 Temmuz sonrası olmuştur” diyen Sancar’ın açıklamalarından öne çıkanlar şu biçimde:
MHP’nin takviyesiyle bu sürecin anayasal kılıfını hazırladılar. Cumhurbaşkanlığı sistemin merkezine alındı. Merkezinde tek kişinin olduğu bir sistem kuruldu. Merkez Bankası liderinin misyondan alınması bu sistemin ne olduğunu bize bir sefer daha gösteriyor.
“AKP’nin bayanın yerini tanımlama konusunda ideolojik duruşu var”
İstanbul Kontratı kolay bir problem değildir. Birinci imzayı Türkiye attı. Erdoğan, “Kadına şiddet insan hakkı ihlali. Mukavele Türkiye’nin öncülüğünde hazırlandı” diye kutlayıcı bir bildiri göndermişti. Pragmatizm Erdoğan’ın en besbelli özelliğidir lakin bu tek başına açıklamıyor tavrını. O zamanki koşullarda bu mukaveleyi kabul etmek kendisine alan açıyordu, dış bağlarda âlâ bir ortam yaratıyordu. Bu kontrat kabul edildikten sonra da bayana şiddet durmadı, zihniyet değişmedi. Demek ki pragmatik amaçlara yürümek için bu mukaveleye imza attı. Bu türlü bir mukavele yürürlükteyse ve imza atılmışsa bayanların taleplerinin meşruiyeti çok güçlü oluyor. Zati bayan çabası, eşitlik uğraşı yasaldır lakin yasallığı kuvvetlendiren milletlerarası hukuk kaynağı olarak devreye giriyor. Yeni rejimin bir ayağı otoriter yapı kurmaktır, ikinci ayağı da ideolojik bir boyuta sahip olmasıdır. Bu boyut ultra milliyetçi, islamcı bir boyuttur. ‘Kadını güçlendirirseniz aileyi zayıflatırsınız’ diyorlar. Bayanın yerini tanımlama konusunda ideolojik bir duruşu var AKP’nin. Yani bayan olarak evvel meskene ve erkeğe tabi olmayı ön görüyorlar. Bayanın güçlü olmasını istemiyorlar zira ideolojileri bu türlü. Aileyi her şeyin merkezine alıyorlar, pekala bayanların birey olarak özellikleri ne olacak?
“Erdoğan memleketler arası kontratlardan çıkma yetkisini kendi kendine vermiştir”
Cumhurbaşkanı’nın kararname yetkisinin sonları vardır. Kararnamelerle yapamayacağı işler bu sistemde bile vardır. Şayet bir bahiste kanun varsa Cumhurbaşkanı kararnameyle tasarrufta bulunamaz. Bir mukavele nasıl yürürlüğe koyuluyorsa o denli kaldırılır. Erdoğan, bu kararnameyi hazırlarken daha evvel çıkardığı bir kararnameye dayanıyor. Kendine verdiği yetkiyle anayasayı ihlal ediyor. O kararname de 2018’de 9 nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nde milletlerarası mukavelelerden çıkma yetkisini kendi kendine vermiştir. Halbuki anayasa 90.maddesi çok açık. 104. Hususta de yetkiler belirtilmiştir. İstanbul Sözleşmesi’nden çıkmayı düzenleyen kararname yok kararındadır zira ortada bir işlev gaspı vardır. Bu kararnameye karşı Anayasa Mahkemesi’ne başvurulması gerekiyor. Bunu da CHP yapmalı zira küme olarak başvurma hakları var. Bayana karşı şiddet hepimizin sorunudur. AKP eski niteliğiyle parti değil. AKP içinde bu karara karşı çıkan birileri varsa buna sesini yükseltecektir. Yükseltmediğinde öteki boyut devreye girer: Otoriterlik yalnızca Türkiye’nin değil AKP’nin de zirvesindedir. Klasik manada parti niteliğinden AKP çıkmıştır.
AKP zayıfladıkça yeni atılımlar peşine düşüyor. Bayan hakları ve toplumsal cinsiyet üzerinden yeni bir kutuplaşma yaratmaya çalışıyorlar. Bu tansiyon çizgisini muhafazakar bölümle ‘modern’ kesim ortasında kuruyorlar. Bu karar laiklik ile mütedeyyinlik ekseninde yeni bir tansiyon fazına geçmek niyetiyle oluşturulmuştur.
Naci Ağbal
Ekonomi yanlış iktisat siyasetleriyle batırıldı. Pek çok alana rant üzerinden halkın kaynakları aktarıldı. 128 dolar milyar sorunundan bahsetmek benim vatandaşlık misyonumdur. Bu rezerv gittiyse halkın kaynakları gitmiş demektir. Sorun yapısaldır bir de demokrasi ve hukuk konusunda gerileme yaşandığı vakit inanç verilemez. Bu sistemin mantığıyla konuşuyorum: Bu sistemin mantığında- Türkiye borca dayalı bir büyüme modeli tercih ettiğinden ötürü tekeri döndürebilmeniz için borçları ödeyebilmek gerekiyor. Bunun için de kaynağa gereksinim var. Kaynak kredi olarak ya da yabancı sermaye olarak gelebilir. Bunun olması için de inanç vermek gerekiyor. Kutuplaştırma kelam konusu olunca kaynak da gelmiyor. Bu sistemin mantığı içinde bile sistem işlemiyor. Bu hasta reçeteyle ilaçla tedavi edilemez. Burada yeni bir idareye muhtaçlık vardır. Birinci seçimlerde bu idare anlayışının değişmesi gerekiyor. Ülke ekonomik olarak zati tabandadır, 2001’i aratacak bir kriz ortamındayız. Berat Albayrak’ı gönderdiler, iktisat düzelecek diye yeni bir grup kurdular. Tıpkı ıstıraplar yaşanmaya devam etti. Ülkede hukuk işlemediği sürece, demokrasi rafa kaldırıldığı sürece, rant düzeneği sömürü devam ettiği sürece sorun çözülemez. Ağbal’ın üslubu hürmetle açıklanamaz. Bu çok ağır itaat biat münasebeti olduğunu gösterir ya da şahsın kendi kişilik özelliği olabilir.
Seçim sisteminde değişiklik
2019 mahallî seçimlerinde hiçbir şey beklemeden bu iktidarı durdurmak ve demokrasi güçlerine alan açmak için büyükşehirlerde aday göstermedik. Daraltılmış bölge gelse ve bölgeler 5 milletvekiline ayrılsa, oralardan da aşağı üst bu güne yakın milletvekili çıkarırız. Biz batıyı da önemsiyoruz. Biz Türkiye’nin büsbütün ilgili siyaset yapıyoruz. Olabilecek en geniş temsiliyeti içeren Meclis istiyoruz. Biz Türkiye’nin çoğulcu olmasını istiyoruz.