Açıklamada “Kanal İstanbul, Montrö Mukavelesi’ni tartışmaya açacaktır. Atatürk Türkiye’sinin, Lozan Antlaşması’ndan sonra en büyük diplomasi başarısı olan Montrö Mukavelesi’nin tartışmaya açılması ise Türkiye’nin İstanbul-Çanakkale Boğazları ile Marmara Denizi üzerindeki mutlak egemenliğinin kaybedilmesine yol açar. Kanal İstanbul’dan vazgeçilmelidir” dendi.
Aralarında bakanlık, Dışişleri’nde müsteşarlık, genel müdürlük ve sözcülük de yapmış olan imzacı diplomatlar ortasında Ulusal İstihbarat Teşkilatı’nın (MİT) birinci sivil müsteşarı olan emekli büyükelçi Sönmez Köksal, hala BM İşkenceyi Tedbire Komitesi üyesi olan Erdoğan İşcan, eski AİHM yargıçlarından İstek Türmen de yer aldı.
Büyükelçilerin açıklamasında, Montrö’nün Türkiye’ye olan kazanımlarından bahsedilirken, “Kanal İstanbul ve ÇED Raporu’nda kelamı edilen Çanakkale Kanalı, ABD’nin Montrö’yü tartışmaya açmak maksadına hizmet edecektir” tabiri kullanıldı.
Montrö Mukavelesi’nin tartışmaya açılmasının Türkiye için ‘gerçek bir beka meselesine yol açacağı’ belirtilen açıklamada, “Türkiye Cumhuriyeti üzerinde çeşitli emelleri olan devletlerin çıkarına hizmet edecek olan Kanal İstanbul’dan vazgeçilmelidir” denildi.
126 büyükelçinin imzaladığı açıklama şöyle:
“Kanal İstanbul, Montrö Mukavelesi’ni tartışmaya açacaktır. Atatürk Türkiye’sinin, Lozan Antlaşması’ndan sonra en büyük diplomasi başarısı olan Montrö Mukavelesi’nin tartışmaya açılması ise Türkiye’nin İstanbul-Çanakkale Boğazları ile Marmara Denizi üzerindeki mutlak egemenliğinin kaybedilmesine yol açar.
Montrö, Türkiye Cumhuriyeti’nin, ülkenin askerden arındırılmış, memleketler arası idareye ve kontrole bırakılmış son kesimi üzerinde mutlak egemenliğini tescil eden evraktır.
Montrö, Boğazlar üzerinde yüzyıllar süren ve Osmanlı Devleti’nin ortadan kalkmasına varan tarihi sürecin tekrarlanmasını önleyecek desteğimiz, kozumuzdur.
Montrö, Türkiye’nin rastgele bir savaşta, savaşan taraflardan birinin yanında istemeden savaşa girmesini önleyen bir mukaveledir.
Montrö, Rusya’nın da güvenliğinin temel bir dokümanıdır. Rusya, 1936’nın şartlarında, vaktin Türkiye Cumhuriyeti’nin Avrupa ve Dünya siyasetindeki pozisyonu, tartısı ve güvenilirliği nedeniyle güvenliğini Türkiye’nin ihtiyarına ve kararına bırakabilmiştir. Lakin, Sözleşme’nin imzasını takiben, Boğazlarda daha fazla kelam sahibi olabilmek için Türkiye’yi ikili bir yardımlaşma muahedesi yapmaya zorlamak istemiştir. Atatürk, İnönü ve T. Rüştü Aras, Montrö varken öteki muahedeye gerek olmadığı ve Montrö’yü tartışmaya açmanın, Türkiye’ye kazandıklarını kaybettireceği niyeti ile bunu kabul etmemişlerdir. Rusya Boğazlar üzerindeki sav ve beklentilerinden bugün de vazgeçmemiştir.
Montrö Sözleşmesi’ne taraf olmayan ve Sözleşme’yi Karadeniz’e dilediği üzere çıkmasının önünde pürüz olarak gören müttefikimiz ABD, yıllardır Montrö’yü ortadan kaldırmaya yahut kendisinin de taraf olacağı yeni bir kontrat yapılmasını sağlamaya çalışmaktadır. Kanal İstanbul ve ÇED Raporu’nda kelamı edilen Çanakkale Kanalı, ABD’nin Montrö’yü tartışmaya açmak hedefine hizmet edecektir.
Montrö Mukavelesi’nin tartışmaya açılması, Türkiye’ye bütün bu kazanımlarını kaybettirebilecek yaşamsal bir egemenlik ve güvenlik, hasılı gerçek bir beka meselesine yol açacaktır. Türkiye Cumhuriyeti üzerinde çeşitli emelleri olan devletlerin çıkarına hizmet edecek olan Kanal İstanbul’dan vazgeçilmelidir.
Kamuoyuna hürmetle duyururuz.”