Amerika’nın Sesi’ne bağlanarak Mehtap Çolak Yılmaz’ın sorularını yanıtlayan Amerika’daki Connecticut Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Derya Unutmaz, bağışıklık uzmanı ve bu hususta ilaç çalışmaları yürüten Jackson Laboratuvarı’nı yönetiyor.
Türkiye’de artan hadise sayıları ve can kayıplarını denetim altına almak için üçüncü defa kısmen kapanma önlemleri devreye girdiği Türkiye’deki kapanma önlemlerinin kâfi olmadığını belirten Unutmaz’a sokağa çıkma yasağı üzere uygulamaların virüsün bulaşmasını engellemede tesirli olmadığını vurguladı.
Virüsün birincil bulaştığı yerler
Prof. Derya Unutmaz’ın değerlendirmeleri ve ihtarları şöyle:
“Sokaktan dışarıdan açık havadan virüs bulaşmıyor fakat kapalı alanlar çok çok tehlikeli. Doğal ki restoranlar kafeler, çalışma alanları, toplu taşımalarda ve havalandırması yeterli olmayan okullar vesaire üzere yerler. Virüsün, birincilerin de bulaştığı ortamlar bunlar. İşte günler, hatta taziye ziyaretleri vesaire üzere durumlar beklenebilir. Bu bakımdan yani Türkiye’nin şu anda önlemleri çok arttırması lazım. Doğal ki bunun ekonomik ve toplumsal tarafları da var, beşerler hakikaten bezmiş durumdalar ve dükkanları kapanan esnafa muhakkak yardım edilmesi gerekiyor. Zira bütün ekonomik yükü onlar kaldıramazlar zati bir yıldır büyük külfet içindeler.”
Türkiye’yi İngiliz varyantı çok etkiledi
Türkiye’deki hadise sayılarındaki büyük artışı, bulaşıcılığı daha yüksek ve çabuk olan İngiliz varyantından kaynaklandığına dikkat çeken Prof. Derya Unutmaz, “Tek tesellimiz 65 yaş üzerindekilerin aşılanmış olması o kümedeki vefatları epey azaltacaktır. Ancak alışılmış ki daha çok aşılamanın da başındayız orada. Şu anda çok çok tehlikeli bir sürece girdik” yorumunda bulundu.
“Aşılar 5-10 yıl müdafaa sağlayabilir”
Alman BioNtech aşısının sağladığı muhafazanın 6 aydan da uzun süreceğini savunan Unutmaz BioNtech hakkındaki fikirlerini paylaştı:
“Benim esasen başından beri öngörüm en az bir yıl bu aşının koruyacağı istikametindeydi. Lakin büyük ihtimalle yıllarca olacak. Herkeste olmayabilir lakin birden fazla şahısta tahminen 5 -10 yıl korumuş olacak. Tahminen bir yıl sonra “booster” aşı dediğimiz tek bir aşı da olunabilir. O da bu mutant virüslerin şayet çok yaygınlaşması durumu olursa ki onlara karşı bile değerli derecede koruyuculuğu var.
“Bizim şu ana kadar gördüğümüz en âlâ aşılardan biri”
Brezilya olsun, Afrika olsun bu türlü bir durumla karşılaşabiliriz yahut çok yaşlı kümelerin biraz da onların bağışıklığı düşük oluyor ve onlarda bu türlü bir durum olabilir. Ancak birçok şahısta bence yıllarca gözetici olarak yani sahiden bizim şu ana kadar gördüğümüz en güzel aşılardan biri. Tahminen de en güzeli diyebiliriz. Yani o kadar uygun bir bağışıklık karşılığı oluşturuyor.”
BioNtech ve Moderna ‘bulaşmayı önlüyor’, pekala Çin aşısı?
Elçi RNA teknolojisiyle üretilen BioNtech-Pfizer ve Moderna üzere aşıları olanların virüsü diğerlerine da bulaştırmadığı istikametindeki datalara dikkat çeken Unutmaz’a nazaran bu durum Türkiye’de de uygulanan Çinli Sinovac aşısı için geçerli değil.
“Virüs içinize girebilir, üreyebilir, diğerlerine bulaştırabilirsiniz”
Unutmaz, “Aşı olmuş bireyler asemptomatik olarak da enfekte olmuyorlar. Yani şu demek bu size virüs giriyor. Lakin virüs hücrelerinizin içine giremiyor ve kendi kendisini üretemiyor. Bu ne oluyor? Üreyemediği için sizin içinizde diğerine da bulaştırmıyorsunuz. Bu yüzden örneğin İsrail’de nüfusun yüzde 60’ı aşılanmış olmasına karşın aşılanmamış kümelerde da çok büyük bir düşüş oldu. Zira onlar bu bulaştırmayı da önledikleri için. Örneğin Sinovac yüzde 50 civarında. Yani yüzde 50 enfekte olabilirsiniz. Virüs içinize girebilir. Üreyebilir. Diğerlerine bulaştırabilirsiniz. Ancak en azından o bile sizi ağır hastalıktan korur. Her aşı şu anda düzgün. Ama BioNtech ve Moderna aşıları sahiden harika güzel.”
Normale dönüş ne vakit?
Prof. Derya Unutmaz, olağana dönüş konusunda umutlu bir tablo çizdi:
“Nüfuslarının yaklaşık yüzde 60’ını aşılamayı başaran ülkeler bunu artık büsbütün denetim altına alacaklar. Alışılmış ki aşı olmayanlar ortasında bir ölçü enfeksiyon devam edecek. Fakat muhakkak tolere edebileceğimiz bir seviyeye gelmiş olacak ve varsayımım yaz ortası, sonlarına gerçek olağan hayatımıza dönmeye başlayacağız.”
