Roman Diyalog Ağı’nın (RODA) derin yoksulluk içinde yaşayan kesitlerin ve bayanların koronavirüs salgınının olumsuzluklarından daha çok etkilendiğine dikkat çektikleri değerlendirmede “Romu, Domu, Lomu, Abdalı ile tüm Roman bayanları bu eşitsizliklerin kesişimini en derinden yaşayanlar ortasında yer aldı.
RODA’nın 8 Mart değerlendirmesi şöyle:
“Roman bayanları eşitsizlikleri en derinden yaşayanlar”
“Her sene 8 Mart Dünya Bayanlar Gününde hak temelli bir yaklaşımla bayanların ekonomik, siyasi ve toplumsal muvaffakiyetleri kutlanıyor. Bu etkinlikler bir taraftan bayanları güçlendirirken, bayanların yaşadıkları eşitsizliğe dikkat çekiyor. Tüm eşitsizlikleri daha görünür kılan ve derinleştiren Kovid pandemisi hasebiyle geçen sene tüm bölümler için çok sıkıntı bir sene oldu. Lakin, fakir bölümler ve bayanlar pandeminin olumsuzluklarını çok daha güçlü bir halde hissetti. Romu, Domu, Lomu, Abdalı ile tüm Roman bayanları bu eşitsizliklerin kesişimini en derinden yaşayanlar ortasında yer aldı. O yüzden 8 Mart münasebetiyle bu zorluklara bir defa daha dikkat çekmek ve Roman bayanın da güçlendirilmesi gereğinin altını çizmek kıymetli.
“Gıda bile bulamadılar”
Roman bayanları aileleri birlikte pandemi sürecinde daha da fakirleşti. Pek birçoklarının hane halkı geliri paklık işleri, müzisyenlik, sokak satıcılığı üzere günlük, teminatsız ve beşerler ortası yakın uzaklığa dayandığından kesildi yahut çok azaldı. Bırakın elektrik, su üzere temel hizmetlerin faturalarını ödemeyi, aileleri besleyecek besin bile bulamadılar. Kısıtlamalar sonucunda, geniş ve kalabalık ailelerinin hayatlarını küçücük standart altı meskenlerine sığdırmaya çalışırken, toplumsal yardımlara başvurmak, bu yardımların ailelerine ulaşmasını sağlama işi de Roman bayanlarına düştü. Toplumsal yardımlarla, mahalle içi dayanışma ile ayakta kalmaya çalıştılar.
“Roman bayanlarının son bir yılı büyük zorluklarla geçti”
Çocuklar, yaşlılar, yetişkinler daima birlikte konutta kalınca, bayanların işleri bitmez oldu. Bitmez tükenmez çamaşır, bulaşık, paklık, bakım, yemek(sizlik) döngüsüne, çocukların uzaktan eğitime erişememe durumunun eklenmesi bayanların yüklerini daha da artırdı. Korona virüsün konutlarına girmesi sonucunda, konutlarında hudutlu hijyen materyalleri ile virüsle çaba eden, kendisi hasta olsa bile konuttaki başka hastalara bakan tekrar daima bayanlar oldu. Tüm bunlara artan mesken içi şiddet olayları ve dışarıda bilhassa de seyyar satıcılıkla uğraşan bayanların yaşadığı zorbalıklar da ek olunca, Roman bayanlarının son bir yılı maddi ve manevi büyük zorluklarla geçti.
Roman ailelerde çocukların durumu
Kız çocuklarının da durumu annelerinden çok farklı olmadı. Pek birçok, gerekli elektronik aygıtları, irtibatları ya da tek gözlü kalabalık meskenlerde ders çalışma ortamları olmadığı için okuldan koptu yahut kopma noktasına geldi. Annelerinin tüm mesken ve bakım yükünü paylaşma gayretine girdiler. Roman çocuklarının okul devamı konusunda elde edilen bir arpa uzunluğu yol da kaybedildi. Aslında yaygın olan erken evlilikler daha yaygınlaşmaya başladı. Okuldan kopma bir neslin daha beşeri sermaye biriktirme mümkünlüğünü yok etti ve gelecekte insanca yaşama standartlarına kavuşma potansiyelini zayıflattı.
“Roman içermesi siyasetlerinin merkezine bayan ve çocuğu yerleştirmek”
Tüm bu aksiliklerin tesirlerini hafifletmek, sayıları 5 milyona varan bir topluluğun ömür şartlarını güzelleştirmenin yanı sıra, ülkemizin gelişme dinamiklerine katkıda bulunacak ve bir bütün olarak refahını yükseltecektir. Bunun da olmazsa olmazı, Roman kadınını güçlendirmek, yoksullukla uğraş ve Roman içermesi siyasetlerinin merkezine bayan ve çocuğu yerleştirmek, tüm düzeylerde siyaset yapma sürecine genelde tüm bayanların, özelde de Roman bayanının faal iştirakini sağlamaktır.