Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın imzasıyla bir gecede İstanbul Sözleşmesi’nden çekildi. 6284 sayılı kanun ve İstanbul Mukavelesi bayanların ömür hakkı açısından büyük kıymet arz ediyor.
Adana ve İstanbul Pendik’te şiddet ve tehdit nedeniyle karakola müracaat yapan bayanlar, “Artık o işlere biz bakmıyoruz, savcılığa ya da aile mahkemesine gidin, delil getirin” karşılıkları aldı. Tunceli’de hakim, korucunun şiddetine ve tehdidine maruz kalan aile için “Delil yok” diyerek muhafaza kararı vermedi. Şiddet mağdurlarına verilen yanıtlar, hala yürürlükte olan İstanbul Kontratı ve 6284 sayılı Yasa’nın şahsen kamu vazifelileri tarafından ihlal edildiğini gösteriyor.
İstanbul Barosu Bayan Hakları Merkezinden Av. Şükran Eroğlu İstanbul Sözleşmesi’nin ve 6284 sayılı Yasa’nın hâlâ yürürlükte olduğunu hatırlatarak polis ve jandarmaların misyonu berbata kullanma ve ihmalden cezalandırılması gerektiğini savunuyor.
Erkeğin şikayetine muhafaza kararı, bayanın şikayetine ‘Mahkemeye git’ yanıtı
Evrensel’den Hilal Tok ve Volkan Pekal’ın haberine nazaran, Adana’da bir bayan, boşanma evresinde olduğu, çocuklarını istismar ettiği gerekçesiyle yargılanmakta olan erkeğin, çocuk teslimi sonrasında bulundukları meskenin kapısından ayrılmaması nedeniyle 155’i arayarak ihbarda bulundu. İhbardan yaklaşık bir saat sonra gelen polis memurlarından “Karakola başvurun” yanıtını alan bayan karakola giderek şikayetçi olmak istediğinde erkeğin de ondan şikayetçi olduğunu öğrendi. Polisler bayana ondan kuşkulu olarak söz alacaklarını, şikayetçi olamayacağını söylediler. Fakat erkeğin şikayeti üzerine bayan hakkında uzaklaştırma kararı verildi. “Asıl şikayetçi benim, ben uzaklaştırma kararı istiyorum” diyen bayana ise verilen karşılık “Uzaklaştırma işini artık biz yapmıyoruz, aile mahkemesine başvuracaksınız” oldu.
Av. Sevil Aracı’nın verdiği bilgiye nazaran, çocuklarını istismar ettiği gerekçesiyle hala yargılanan erkek, mahkeme kararıyla çocuklarını görüş günü olduğu için çocukları aldı. Günün sonunda çocukları anneye teslim ederken, konutun kapısında kelamlı tartışma yaşandı. Sonrasında erkek meskenin önünden ayrılmayınca müvekkili polise şikayette bulundu. Bayan, uzun bir ortadan sonra gelen polislerin kapısının önünden ayrılmayan erkeği uzaklaştırmasını beklerken, erkeğin de polisi aradığını öğrendi. Polis memurları her iki tarafın da karakola gitmesi gerektiğini söyledi. Bunun üzerine karakola başvuran müvekkiline “hakaret ve tehdit” argümanından kuşkulu olarak tabirinin alınacağı, şikayetçi olamayacağı söylendiğini söz eden Av. Sevil Aracı “Müvekkilime uzaklaştırma kararı çıkarmışlar. Bayanın şikayetinin alınması için benim karakola kadar gitmem gerekti. Bize bayanın şikayetçi olacağı bir durum olmadığını söylediler. Sonrasında uzaklaştırma başvurusu da yapmak istediğimizi söylediğimizde ‘Uzaklaştırma başvurusunu artık biz almıyoruz, aile mahkemesine başvuracaksınız’ dediler. Bizden evvel karşı tarafın şikayetini alıp müvekkilime uzaklaştırma kararı vermişlerdi, bunu söyleyip ısrarcı olmamız üzerine bizim müracaatımızı da almak zorunda kaldılar” dedi.
Sözleşmeden çıkıldı, ihlaller arttı
Aracı “Çeşitli hukukçu meslektaşlarından da bayanların karakollara başvurduklarında geri çevrildikleri haberlerini alıyoruz. Daha evvel de karakollarda vazife ihmalleri yapılıyordu. Lakin İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılmasından sonra ihlaller arttı. Unutulmasın ki 6284 sayılı Yasa hâlâ yürürlükte. Tüm müracaatların bu yasaya nazaran ele alınması gerekiyor. Bayanlar bunun şuurunda olarak müracaatlarında ve taleplerinde ısrarlı olmalılar. Anlaşılan o ki bayanlar müdafaa kararını daha zahmetle alabilecekler ve bu bayana yönelik şiddeti arttıracak bir sonuç doğuracaktır” dedi.
“O eskidendi…”
Pendik’te kocasının şiddetinden kurtulmak için karakola sığınan ve sığınma meskenine gitmeyi talep eden bayana, polisler “Darp raporu ve tehdit edildiğine dair delil lazım” yanıtı verdi. Meğer şu an yürürlükte olan 6284 sayılı Şiddetin Önlenmesi Yasası’na nazaran birinci müracaatta şiddet gören bayanın bu türlü bir delil sunmasına gerek yok. Müracaatçı bayan maddeyi hatırlatmasına karşın, polisler bayanı Şiddeti Tedbire ve İzleme Merkezine yönlendirmedi. Esenyalı Bayan Dayanışma Derneğine başvuran bayanın yaşadıklarını aktaran Dernek Lideri Adile Doğan şunları söyledi:
Kadın kocasından şiddet gördüğü için karakola gidip sığınma meskeni talep ediyor, bayana ‘Eski tarza döndü artık, tehdit edileceksin, darp raporun olacak ki seni sığınma konutuna gönderelim’ demişler. Yasaya nazaran bayanların şiddet ve darp raporu olmadan ŞÖNİM’e yönlendirilmesi gerekir. Bayan bunu hatırlatınca ‘Artık o denli değil, yanlış biliyorsun, başına önemli bir şey gelmeden sığınma talep edemezsin’ demişler. Yasaya nazaran şiddet gören bayanlar bu türlü geri çevrilemez, şikayeti neyse alınır, hastane denetimleri yapılır, sığınmaevi talep ediyorsa ŞÖNİM’e yönlendirilir. Zati 6284’ün uygulanmasında önemli sıkıntılar yaşıyorduk, İstanbul Sözleşmesi’nin kaldırılma kararının akabinde daha da berbata gideceği görülüyor bu türlü örneklerle. Görüyoruz ki karakollar İstanbul Kontratı kararından sonra 6284 sayılı Şiddeti Tedbire Yasası da kaldırılmış üzere davranmaya başlıyor. Soruyoruz; İstanbul Sözleşmesi’ne saldıran çevrelerin artık de ‘Sıra 6284 sayılı Yasa’ kelamları mi talimat kabul edildi? İçişleri Bakanı, Aile Bakanı bu ihlaller karşısında bu devletin var olan yasasının gereklerinin yerine getirilmesi için ne yapacak? Bu muameleyle karşı karşıya kalan bayan, şahsen devlet eliyle şiddet gördüğü meskene geri gönderildi. Bu bayanın başına daha makûs bir şey geldiğinde çıkıp ‘sıfır tolerans’ açıklaması yapmasın kimse, maddeleri uygulasın.
Koruma kararına ‘Delil yetersiz’ dendi
Tunceli’de Çemişgezek ilçesine bağlı bir köyde köy korucusunun silahlı tehdidine ve şiddetine maruz kalan aile, yargıçtan 6284 sayılı Yasa’da yer alan korucunun silahına tedbiren el konulması ve uzaklaştırma kararı verilmesini talep etti. Lakin hakim “Deliliniz yok” diyerek muhafaza kararı vermedi. Dersim Yenigün Bayan Derneği Üyesi Avukat Çağla Yolaşan anlatıyor:
İstanbul Barosu Bayan Hakları Merkezi Lideri Avukat Şükran Eroğlu da bu üzere keyfi uygulamaların tespit edilmesi ve gereğinin yapılması için çalışmalara başladıklarını aktarıyor:
Türkiye Barolar Birliği Bayan Hukuku Kurulları Birliği olarak bu mevzuda bir raporlama çalışmasına başlayacağız. İstanbul Mukavelesi 3 ay daha yürürlükte. 6284 sayılı Yasa da var esasen. Kolluğun yasal mecburiliği bu şekil müracaatları almak ve 6284’teki müdafaa önlemlerini de uygulamak. Bayana süreksiz barınma sığınmaevi sağlanması, birebir formda hayati bir tehlike varsa çabucak korunmaya alınması üzere süreksiz muhafaza, şiddet uygulayanın uzaklaştırılması üzere tedbirler alınmalı. Avukat istiyorsa avukata yönlendirmek, sığınma meskenine gitmek istiyorsa ŞÖNİM’e göndermek yasal olarak mecburi bir misyon, başına nazaran ‘Sen git şuraya’ diyemez. Bunu yapmaktan imtina etmeleri açıkça vazifesi ihmaldir. Bunu yapmayan polis memurları hakkında kabahat duyurusunda bulunmak gerekiyor.
“Sözleşme kalktı, şikayetler azaldı’nın yolu mu yapılmaya çalışılıyor?”
Başvuruların alınmaması, müdafaa kararlarının uygulanmaması, iktidarın ‘İstanbul Sözleşmesi’ni kaldırınca şikayetler azaldı’ üzere göstermeye çalışmasının bir yansıması mı?” sorusuna Eroğlu şöyle karşılık veriyor: “Bu bir ihtimal. Bayanlar karakola gittikten sonra bu türlü bir mağduriyet yaşadıktan sonra, tekrar yürek bulup savcılığa, baroya, aile mahkemesine gidemiyor. Yüreği kırılıyor zira. Bu misyon ihmallerini tespit edip bakanlığa raporlamak gerekiyor. Bakanlık genelge yayımlıyor ha teğe, ‘şiddete karşı sıfır tolerans’ diye. Bu genelgeler uygulanmayacaksa, uygulanmasını takip etmeyecekseniz, o genelgelerin ne manası var? Hem ‘sıfır tolerans’ deyip hem bu türlü uygulamalara müsaade verilmesi, bu genelgelerin göstermelik olduğunu düşündürüyor.
Av. Eroğlu yapılması gerekenleri şöyle sıralıyor:
İstanbul Kontratı, bayanın insan hakları kontratıdır. Cumhurbaşkanı kararıyla Sözleşme’den çıkılamaz. Anayasaya karşıt bir süreç kelam konusu, en azından bu tersliği nazara alarak Danıştayın kararı iptal etmesini bekliyoruz. 6284 hâlâ yürürlükte, İstanbul Mukavelesi temmuz ayına kadar hâlâ yürürlükte, hasebiyle bu keyfi uygulamalardan vazgeçilmesi lazım. Kanunların uygulanması konusunda gerekli kontrolü yapacak olan İçişleri Bakanlığı ve Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığıdır. Her iki bakanlık da bu hususta gerekli kontrolleri yapmalı ve vazifesi berbata kullananları tespit edip, bunun hata olduğunu vurgulayıp cezalandırmalıdır. Biz de bunun tespitini yapmaya çalışıyoruz, isimli yardım ofislerinden aldığımız sonuçlara nazaran bir açıklama yapacağız. Vazifesini yapmayan polisler hakkında kabahat duyurusunda bulunmak ve bakanlıklara gerekli ihtarları yapmak konusunda çalışıyoruz.