Geçtiğimiz gün gerçekleşen Kabine Toplantısı’nın akabinde açıklamalarda bulunan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, kırmızı vilayetlerde hafta sonu sokağa çıkma kısıtlaması uygulanacağını ve lokanta ve kafelerin de Ramazan’ın başlangıcı olan 12 Nisan itibariyle tüm Türkiye’de sırf paket servis hizmeti vereceğini açıkladı.
Dünya’dan Yener Karadeniz’in haberine nazaran, Erdoğan, nisan ve mayıs aylarında olağanlaşma ve fiyatsız müsaade uygulaması kapsamında sigorta primi dayanağından yararlanamayan lokanta ve kafe çalışanlarının prim yüklerinin üstlenileceğini ve çalışan kişi başına da 1500 TL nakdi ödeme yapılacağını söyledi. Türkiye’de 120 bin işletmeye yönelik alınan karar dal temsilcilerinin tenkidine yol açtı. Türkiye Esnaf Ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Lideri Bendevi Palandöken, direkt gelir takviyesi olan bin TL’lik ödeme ve Kısa Çalışma Ödeneği’nin (KÇÖ) bu ay sona ereceğini hatırlatarak, “Esnaf ikinci ramazanı da buruk geçirecek. Esnaf perişan. Borç üstüne borç alıyor. Ayakta kalabilmesi için yeni kaynakların yaratılması lazım. Her taraf kırmızı oldu, sıhhat kıymetli evet lakin hem çalışanımız hem de esnaf olarak bizler çok güç durumdayız. Devleti yanımızda görmek istiyoruz. Verilenlere teşekkür ediyoruz lakin kâfi değil” açıklamasında bulundu.
Öte yandan TÜSİAD YİK Lideri Tuncay Özilhan, “Ortalık toz duman” sözüyle, Türk Lirası’nın döviz karşısındaki şiddetli düşüşünün tasa verici olduğuna dikkat çekerek, Merkez Bankası Başkanlığındaki ani değişimleri eleştirmişti.
Sinemalar 12 Mayıs’a ertelendi
Palandöken, sayısı 100 bini aşan kahvehanelere yönelik her hangi bir dayanak açıklanmamasını ise eleştirdi. Öte yandan Türkiye’de 3 bine yaklaşan sinema salonlarının da 1 Nisan’da açılacağı belirtilmişti. Artan hadiselere bağlı olarak sinema salonlarının açılışı da dün yayımlanan genelge ile 12 Mayıs tarihine ertelendi.
TURYİD: Devletin gücü kalmadı
Turizm Restoran Yatırımcıları ve Gastronomi İşletmeleri Derneği (TURYİD) Lideri Kaya Demirer de, tüm işletmelerin cumartesi günleri haftalık cironun yarısını elde ettiğine dikkat çekerek, “Açıklanan dayanak paketi kaygı verici. Paket servis ile devam edilecek açıklaması artık bizi rahatsız ediyor. Paket servis restoran işletmeciliğinin ana kollarından biri değil. Çok dar bir iktisat ve mesken dışı tüketimin yüzde 3’ü ile sonlu. Açık ve seçik olarak ‘biz sizi kapatıyoruz’ diyorlar. Biz esasen bu olay sayıları ile kapanmanın hakikat olduğunu düşünüyoruz lakin işin dayanak tarafına geldiğimizde KÇÖ çalışanlarımız açısından çok kıymetliydi. Artık o da yok. ‘1.500 TL takviye vereceğiz’ diyorlar. 5-10 bin TL maaşı olanlar var. Bu arkadaşlar Ramazan ayında gelirlerinin çok daha azı ile aile geçindirmek zorunda kalacaklar. Çok sıkıntı bir durum. ‘Sigorta primlerini karşılayacağız’ dendi. Patrona hiçbir şey yok. Görünen o ki devletin ekonomik takviye verecek gücü kalmadı” diye konuştu.
TÜRES: Tükenmişlik sendromu yaşıyoruz
Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Lideri Ramazan Bingöl, bundan sonraki periyotta kanun kararında kararname ile yalnızca kendilerine yönelik takviye çıkarılması gerektiğini söyledi. Bingöl, “Bize sıfır faiz ile hatta ödemelerimizin faturası karşılığı kredi versinler. Binlerce işletme birbirine bağlı. Ödemelerimizi yapamıyoruz. Bölüm tükenmişlik sendromu yaşıyor. Paket servisin ciro boyutu düşünüldüğü kadar değil. 120 bin işletmenin yalnızca yarısı bundan faydalanabiliyor. Bu periyotta yalnızca pizza ve hamburgerciler iş yapıyor. Ramazan ayında paket servis yapmak daha sıkıntı. Siparişleri iftar saatinde İstanbul trafiğinde yetiştirmek daha da zor” diye konuştu.
Paket servisin hissesi %5’i geçmiyor
Özellikle ramazan ayında yapılacak uygulamanın bölüme yük ve zahmet yaratacağını söyleyen Türkiye Lokantacılar ve Pastacılar Federasyonu Lideri Aykut Yenice de paket servisin çok kullanılabilir bir sistem olmadığını belirtti. Yenice, “Paket servis, işletme cirolarının yüzde 3-5’lerine tekabül eden bir uygulama. 15 gün daha açığız. Lakin sırtımızda kira ve vergi üzere yükler var, SSK primlerinin yapılandırma ödemeleri var. Aylardır dükkanları kapalı olan işletmelerimiz yapılandırmaları hangi kaynaklar ile ödeyecek. Bunların ertelenmesi, ötelenmesi, bölümün nefes alması ismine faizsiz dayanaklar sağlanması lazım. Kapanma ve açma ile bölüme karşı itimat kaybının çizgi safhaya çıktığı bir devirdeyiz. İşlerimiz kendimizi çevirebileceğimiz düzeyde iş yapamıyor. Yüzde 30 ciro ile işlerimizi devam ettiriyoruz. Yüksek maliyetler, kira, vergi sarfiyatları, katı atık bedelleri üzere masraflar var. Fakat maalesef bunların hiçbirine el atılmadı. Zati esnafın sırtında büyük bir yük var. Ramazan ayında bu yük daha da artacak” biçiminde konuştu.
Çalışanlar mağdur oldu, el değiştirme hızlandı
Happy Moon’s İdare Konseyi Lideri Hüseyin Aymutlu, KÇÖ’nün yarın son bulacağını ve onun yerine artık kişi başı 1.500 TL takviye verileceğini söyledi. Bu takviyenin KÇÖ’den daha düşük bir takviye olduğunu belirten Aymutlu, “KÇÖ işçinin alacağı maaşın yüzde 60’a yakınını karşılıyordu. Bu da kestirimi olarak 2.500 TL’ye yakın ölçüye denk geliyordu. Artık bu sayı büsbütün bir kenara koyulup herkese 1.500 TL dayanak verilecek. Hiç olmazsa kafe ve restoranlar tekrar açılana kadar KÇÖ dayanağı devam etseydi. Esasen gelen 1.500 TL kiraya gidecek, işçi geçimini nasıl sürdürecek kıymetli bir soru işareti” diye konuştu. Bölümdeki son durumu da özetleyen Aymutlu, “Birçok firma periyot yahut eksiksiz kapatma yoluna gitmek zorunda kalıyor. Mal sahibiyle anlaşamadığı için kapatıp gidenler de var, ayakta kalabilmek için ortak arayanlar ve iştirak kuranlar da var” diye konuştu.