Resmi Gazete’de “diploma denklik” ve “yatay geçiş” süreçlerine ait iki başka yönetmelik değişiklikleri yayımlandı. Yükseköğretim Konseyi (YÖK) tarafından mevzu üzerine yapılan bilgilendirmede, yapılan bu yönetmelik değişikliklerinin; kamu vicdanını ve fırsat eşitliğini zedeleyen “suistimal kapılarını kapatmaya” yönelik çok kıymetli adımlar olduğu belirtildi.
“Fırsat eşitliği unsurunun ihlalini engelleyici düzenlemeler yapılmıştır”
YÖK tarafından bahis üzerine yapılan bilgilendirmede şu tabirler yer aldı:
“Bugünkü Resmi Gazete’de yayınlanan mevzuat değişikliği ile kısa bir süre evvel YÖK’ün gündeme getirdiği ve kamuoyu ile paylaştığı; kamuoyunun vicdanını derinden yaralayan yurt dışı yükseköğretim kurumları diploma denklikleri ile yatay geçiş süreçlerindeki suiistimalleri engelleyecek düzenleme yapılmıştır.
Bilindiği üzere talebin ağır olduğu meslek icrasına ait bilhassa makul programlar için girdi asıllı nitelik ve kalite arayışı ile muvaffakiyet sıralaması koşulu getirilmiş ve YÖK’ün bu düzenlemesi tüm akademi topluluğu ve toplumun tüm kısımları tarafından hakikat bulunarak desteklenmiştir.
Bu yönetmelik değişiklikleri ile Yükseköğretim Konseyi’nin “tıp, hukuk, öğretmenlik” üzere muvaffakiyet sıralaması koşulu aradığımız programlara, yurt dışındaki üniversitelerin ilgili programlarına kaydolup bu programların gerektirdiği yetkinlikleri sağlamadan muvaffakiyet sıralaması kuralının dolanılmasını, yani toplumsal adalet ve fırsat eşitliği prensibinin ihlalini engelleyici düzenlemeler yapılmıştır.
Bilindiği üzere yükseköğretime yurt dışında kaydolup mezun olan öğrencilere “denklik‘; mezun olmadan ülkemizdeki birebir programlara “geçiş” yapmak isteyenlere ise “yatay geçiş” mevzuatı çerçevesinde süreç yapılmaktadır.
İlk dört yüzlük dilim içerisinde yer alan
Özellikle son günlerde ortaya çıkan suiistimaller dikkate alınarak mevzuyla ilgili iki yönetmeliğimizde değişikliğe gidilmiştir.
1) Muvaffakiyet sıralaması kaidesi aradığımız programlara yatay geçiş süreci ve kaideleri toplumsal adalet ve fırsat eşitliği prensipleri çerçevesinde yine düzenlendi. Buna nazaran;
a) Kayıtlı olduğu üniversitesi, Yükseköğretim Kurulunca temel alınan sıralama kuruluşlarının belirlediği dünya sıralamalarında birinci dört yüzlük dilim içerisinde yer alan bir üniversitede kayıtlı öğrenciler, ilgili yönetmeliğin dönem/sınıf, muvaffakiyet kurallarını taşıması kaydıyla ülkemizdeki bir yükseköğretim kurumunun ilgili programına yatay geçiş yapabilecektir.
b) Kayıtlı olduğu üniversitesi, dünya sıralamalarında birinci dört yüzlük dilim dışında kalan öğrencilerin yatay geçiş kuralları ve süreci yeniden toplumsal adalet ve fırsat eşitliği unsuru gereği ortaöğretimini tamamladıkları ülkeye nazaran değişecektir.
Başarı sırlaması şartı
Ortaöğretimini Türkiye’de tamamlayan öğrencilerin merkezi yerleştirme imtihanına girmesi ve kayıt yılı prestijiyle muvaffakiyet sıralaması kuralı aranan programın ilgili puan tipinde muvaffakiyet sıralaması kuralını sağlamış olması zaruridir. Merkezi sınavdaki muvaffakiyet sıralaması koşulunu sağlayan öğrencilerimiz devir yahut sınıf sınırlamasına tabi olmaksızın yatay geçiş yapabilecektir.
Ortaöğretiminin en az son iki yılını yurt dışında tamamlayan öğrenciler ise kayıt oldukları diploma programının, hazırlık sınıfı hariç en az dört yarıyılını muvaffakiyetle geçmiş olmaları kaydıyla ülkemizdeki bir yükseköğretim kurumunun ilgili programına yatay geçiş yapabilecektir.
Böylelikle ülkemizdeki merkezi imtihanlarda muvaffakiyet sıralaması kuralının sağlayamayan yahut çok altında puan alan öğrencilerin yatay geçiş ile muvaffakiyet sıralamasını dolanmasını engellemek hedeflenmektedir.
Kredi transferi ilkeler
Ayrıca her halükarda ders/sınıf intibakı, yatay geçiş yaptığı ülkemizdeki üniversitesi tarafından yönetmeliğin kredi transferi unsurları çerçevesinde yapılacağından öğrencinin bulunduğu sınıfa nazaran daha alt sınıflardan eğitim öğretime başlatılabileceği hususu da göz arkası edilmemelidir.
2) Muvaffakiyet sıralaması kaidesi aranan diploma programlarını yurt dışındaki üniversitelerin Türkçe programlarında tamamlayanların denklik alabilmeleri için muvaffakiyet sıralaması kuralını sağlamaları gerekecek.
Ortaöğretimini ülkemizde tamamlayan öğrencilerin, toplumsal adalet ve fırsat eşitliği prensibi gereği akranlarıyla tıpkı kaidelere tabi tutulması temeldir. Bu yüzden eğitim lisanı Türkçe olan ve muvaffakiyet sıralaması kaidesi aranan bir programa ülkemizde yerleşemeyen öğrencinin birebir programı, muvaffakiyet sıralaması kuralını dolanarak, yurt dışındaki bir üniversitede tamamlayıp denklik alması ve birebir haklara sahip olması hakkaniyetli değildir.
Denklik süreci
Başarı sıralaması kaidesini karşılayan bir öğrenci, yurt dışındaki bir üniversitenin eğitim lisanı Türkçe olan programından mezun olmuşsa diplomasına, “Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği’nin aradığı program yeterlilikleri çerçevesinde denklik süreci yapılacaktır. Fakat bu şahısların kelam konusu programların meslek icrası mevzuatlarına ait eksiklikleri tamamlamaları kuraldır.
Örneğin yurt dışındaki bir üniversitenin hukuk fakültesinden mezun olmuş ve ülkemizde hukuk mesleklerinden birini (avukatlık, hakimlik, savcılık, noterlik) icra edecek şahısların, mezun olduğu üniversite birinci dört yüzde olsa bile program yeterlilikleri çerçevesinde Yükseköğretim Konseyi tarafından belirlenecek eksik hukuk derslerini bir hukuk fakültemizde tamamlayıp başarılı olmaları gerekir.”
İHA