Gıda fiyatlarının yüksekliğine ait reaksiyonların odağında olan yumurta konusunda açıklama yapan Türkiye Yumurta Üreticileri Merkez Biliği Lideri (YUM-BİR) İbrahim Afyon yumurta fiyatlarının fahiş yüksek, tüm pahalılığın ve ekonomik badirelerin sebebi gösterilmesine reaksiyon göstererek, “Yumurta kıymetli değil. Yumurtada kopan fırtınanın sebebi, yumurtanın stratejik bir eser olmasıdır” açıklamasında bulundu.
1 adet içim 200 gram yem
Afyon, 1 adet yumurtanın üretimi için gereken yem ölçüsünün yaklaşık 200 grama karşılık geldiğini belirterek, “Yem, ambalaj, aracı, nakliye, KDV farkı ve market karı göz önüne alındığında beyaz yumurta için 90 kuruş sarı yumurta için ise 1 lira 10 kuruş olağan fiyatlardır.” tabirini kullandı.
2019’da yüzde 10, 2020’de yüzde 12 zarar
Afyon, yumurtanın üreticiden çıkış fiyatının yıllık ortalamalarına bakıldığında, üreticinin ziyan ettiğini belirterek, şunları kaydetti: “Son 12 ayda 3 defa düşüş trendi yaşayan yumurta dalı, 3 kere de çıkış trendi yaşamasına karşın, geçen yıl toplamda yüzde 12 ziyan etmiştir. Artışları yüzde 100, yüzde 130 hatta yüzde 300 üzere görenler, haksız suçlamalar yapanlar, düşüş trendini ve yüzde 50 ziyan edildiği devri de görmelidir. ‘Zarar’ tabiri; kardan ziyan değil, resmen maliyet altına satışla, net ziyan eden ve günün sonunda yüzde 40 küçülen ihracat dataları, yüzde 20 küçülen bölüm, yatırımını dış ülkelere planlayan yatırımcı olarak karşımıza çıkmıştır.”
“Yumurta değerli değil”
Yumurtanın kıymetli olmadığına işaret eden Afyon, “Fahiş fiyata satılan yumurtalar halka, farklı isimle sunulan yumurtalardır. Daima hesap yaptığımız large (büyük) uzunluk beyaz yumurta için fiyatların yüksek olmadığı marketlerde de görülür.” değerlendirmesinde bulundu.
Yumurta üreticisinin piyasa kaidelerinin üstünde bedel talep etmediğini belirten Afyon, üreticinin market ve perakende fiyatlarına taraf verme talihi bulunmadığına dikkati çekti.
YUM-BİR Lideri İbrahim Afyon’un yazılı açıklamasının başka kısımları şöyle:
“Yumurtada kopan fırtınanın sebebi…”
“Sofralarımızda ve mutfağımızda, vazgeçilmez bir eser olan yumurtanın, tüm yararları bir kenara, stratejik bir eser olduğunu söylemekteyiz. Tüm dünya ülkeleri için besinin değeri son yıllarda kendini düzgünce hissettirmiştir. Bilhassa komşu ülkelerimiz ve birçok ülke kendi besinini üretme çabasına girmişlerdir. Baş besinin yumurta olması sebebi ile, hükümet krizleri ekonomik halk reaksiyonlarının yumurta ile baş gösterdiğine şahit olduk.
Gelecekte çıkacak global arbede sebeplerinden birinin de besin olduğuna dikkat çeken milletlerarası kurum ve bireylerin kelamları doğrultusunda şunları söyleyebiliriz. Dünyada, büyük ülkelerin, kuraklığa ve siyasi gayretlere bağlı, besin ve protein depolama dilekleri, besin tedarikinde bir dizi düşünceler ve buna bağlı olarak hububat başta olmak üzere emtia ve besin fiyatlarında artış olmuştur. 350 USD/ton olan soya, 3 ay içinde 650 USD/ton olmuştur. %90 kendimize yetebilen mısır üzere kimi hammaddelerimiz de ithal fiyata endeksli ve USD bedel karşılığı TL ile satılmaktadır. İthal eser gelmeyecek inancı olursa stokçu tüccar, piyasaya satışı nazlı yapmaktadır. Eser yok algısı, eserin pahasını gereksiz artırmaktadır.
“Fahiş fiyata satmak bir rant kapısı oluşturmakta”
Devletimizin TMO aracılığı ile 2020 kasım sonunda, küçük dokunuşu, maliyetleri aşağı esnetse de yumurta fiyatlarını 1,5 TL, 1,8 TL/adet e kadar çıkaran birtakım kısımlar karlarından fedakârlık etmemeye kararlı idi. Zira artık, küçük ölçüyle yumurtaya “pahalı” sıfatı kazandırılmıştı, hatalı üretici ilan edilmişti. Üreticinin ziyanı ile alınıp, fahiş fiyata satmak bir rant kapısı oluşturmakta idi. Olağan fiyatla satılan ve tüketimin %80 ini kapsayan beyaz yumurta ve bunu olağan fiyata satan marketlere baskı yapılırken, gerçek sorunu ve sebebi atlanmaktadır. Gerçek sorun, tüketici algısını yöneterek tüketicinin farklı esere gereksiz ilgi göstermesidir. Muhakkak bir kesim tüketici istediği farklı üretim model esere, dilediği kadar fazla bedel ödeyebilir lakin fazla ödediği bedel tüm yumurtaları kapsamamaktadır.”
İlgili Haber: Yumurtaya bir yılda yüzde yüz zam