Kayıp atlar konusunda İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nden (İBB) yeni bir açıklama yapıldı. Açıklamada “Tek Tırnaklı Hayvanların Tanımlanması ve İzlenmesine Dair Yönetmelik”, “Hayvan Hastalıkları ile Gayret ve Hayvan Hareketleri Denetimi Genelgesi”, 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sıhhati, Besin ve Yem Kanunu ve ilgili yönetmelikleri uyarınca teslim edilen atların sorumluluğu İBB’den düşüyor. Bütün mevzuat bundan sonraki süreci, Tarım ve Orman Bakanlığını yükümlü tutuyor. Bin 179 atı satın alan İBB, sağlıklı bir ortamda ömürlerini sürdürebilmeleri için Belediye Meclisi kararıyla sahiplendirme süreçlerini başlattı. Toplam 860 atın sahiplendirildiği süreç, şeffaflık temelinde ve kanunlara uygun bir halde yürütüldü. Mikroçipleri takılıp sıhhat raporları alınarak sevkiyatı yapılan atlar, ilgili kurumlara protokolle teslim edildi” denildi.
‘Bakanlığın genelgesi sorumluluğu İBB’den alıyor’
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 18 Şubat 2021 tarihli, “Hayvan Hastalıkları ile Gayret ve Hayvan Hareketleri Denetimi Genelgesi”, nakil öncesi atların muayene edilmesi, sıhhat raporunun ve sevkiyatına müsaadesinin verilmesi konusunda resmi veteriner tabibi görevlendirdiği belirtilen açıklamada “Yine birebir genelgeye nazaran vilayet dışı sevklerde de varış yerindeki sorumluluk, hayvanın işletmesinin bağlı bulunduğu bakanlığın vilayet ya da ilçe müdürlüğüne devrediliyor. Varış işletmesinde hayvanın yeni pasaportunun düzenlenmesini, bakanlık teşkilatlarıyla sınırlıyor” tabiri yer aldı.
Yaşanan tartışmalar üzerine İBB süreçle ilgili şu bilgilendirmeyi yaptı:
İstanbul Valisi Ali Yerlikaya başkanlığında 20 Aralık 2019 tarihinde toplanan Mahalli Etraf Konseyi toplantısında, Adalar İlçesi’nde görülen ve tek tırnaklı hayvanlar ortasında bulaşıcı ve öldürücü bir hastalık olan Ruam Salgınından bahisle atların faytonlara koşulmasının yasaklanması, müsaadesiz ve ruhsatsız yapılan ahırların yıkılması kararı çıktı.
Atların faytonlardan kurtarılması ve fayton sahiplerinin de mağduriyetlerinin önlenmesi hedefiyle, İstanbul Valiliği ve İstanbul Tarım ve Orman Vilayet Müdürlüğü ile birlikte son derece uyumlu bir çalışma gerçekleştirildi. Sonuçta, atların tanesi 4 bin TL ve faytonların da 300 bin TL üzerinden İBB tarafından alındı. Ayrıyeten, fayton sahibi ailelere istihdam imkanı sunuldu.
Adalar İlçesi’ndeki Ruam Salgını ile uğraş kapsamında atların, sıhhat taramaları, Ruam Hastalığına Karşı Müdafaa ve Uğraş Yönetmeliği kapsamında İstanbul Tarım ve Orman Vilayet ve İlçe Müdürlükleri tarafından yürütüldü, beşere bulaşma riski de bulunan hastalığın ortak kullanım alanlarındaki dezenfeksiyon süreci ise İBB tarafından yerine getirildi.
Gerek adada gerekse ülke çapında atların kimliklendirilmesi ve izlenmesi işi ‘Tek Tırnaklı Hayvanların Tanımlanması ve İzlenmesine Dair Yönetmelik’ çerçevesinde yalnızca Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yetki ve sorumluluğundadır. Yönetmeliğin, Tek tırnaklılar için kimlik evrakı düzenlemeye yetkili kuruluşlar başlıklı 7. unsurunun, 2. Fıkrasında, ‘Bu Yönetmelik çerçevesinde, tek tırnaklıların kimliklendirilmesi ve kayıt altına alınması ile ilgili süreçlerin yürütülmesinden Bakanlık yetkili ve sorumludur. Bakanlık gerektiğinde bu yetkinin bir kısmını ve tamamını aşağıdaki kuralları sağlayan ilgili kurum, kuruluş, gerçek yahut hükmî şahıslara devredebilir’ kararı bulunmakta. Bu çerçevede; resmi veteriner doktorlar tarafından kimliklendirilen atlar, mikroçiplenerek Bakanlığın Türkvet Bilgi Sisteminde bulunan tektırnaklı kısmına işlenmektedir. İBB tarafından sahiplendirilen 860 atın sevkiyatı ise Adalar İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü çalışanı olan resmi veteriner tabibin düzenlediği Veteriner Sıhhat Raporu ile gerçekleştirildi. Bu raporda atların gittiği işletmenin numarasından vergi numarasına kadar bilgiler net görülmektedir.
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından her yıl yayımlanan ‘Hayvan Hastalıkları ile Uğraş ve Hayvan Hareketleri Denetimi Genelgesi’nde de belirtildiği üzere; nakil öncesi atların muayene edilmesi, sıhhat raporunun verilmesi ve sevkiyatına müsaadesi resmi veteriner doktorun misyonudur. Sevkiyat başladığı andan itibaren İBB’nin rastgele bir yetki yahut sorumluğu kalmamaktadır.
Sevkiyatın gerçekleşmesinden sonra atlarla ilgili tüm yasal yükümlülükler 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sıhhati, Besin ve Yem Kanunu ve ilgili yönetmelikleri çerçevesinde atları sahiplenenler ile Tarım ve Orman Bakanlığı ortasındadır. At Sahiplendirme Taahhütnamesi’nde yer alan mevzular da atları sahiplen kişi ve kurumlara, ‘5996 sayılı maddedeki tüm faaliyet, denetim ve koordinasyonlarda yetkili Tarım ve Orman Bakanlığı’na karşı yükümlülüklerini hatırlatan’ unsurlardan oluşmaktadır.