DİSK Araştırma Merkezi’nin hazırladığı “Dünyada ve Türkiye’de Covid-19’un Toplumsal ve Ekonomik Tesirleri ile Gayrete Ayrılan Kaynaklar” başlıklı rapora nazaran Türkiye, salgınla uğraşa yaptığı harcamada vatandaşlara en az nakit takviye veren ülke oldu.
Nakit dayanak dağılımında büyük eşitsizlik kelam konusu
DİSK-AR’ın hazırladığı rapora nazaran koronavirüs periyodunda (2020) dünyada toplam 7,9 trilyon dolar nakit dayanak harcaması yapıldı, nakit takviyelerin ülke kümelerine nazaran dağılımında büyük eşitsizlikler kelam konusu oldu.
Türkiye fakir ülkelerle birebir orana sahip
Zengin ülkelerin vatandaşlarına gayri safi yurt içi hasılalarının yüzde 12,7’si seviyesinde nakit harcama ve gelir dayanağında bulunurken, orta gelirli ülkelerde bu oranın yüzde 3,6’a gerilediği, fakir ülkelerde ise yüzde 1,6’a düştüğü belirtildi. Birebir oran Türkiye’de ise yüzde 1,1 olarak hesaplandı.
Nakit takviyesinde dünyanın binde biri
En yüksek gelir ve harcama dayanağı yapan ülke kümesinin 6 trilyon dolar ile yüksek gelirli 10 G20 ülkesi olduğu belirtilen raporda, Türkiye’nin G20 ülkeleri içinde gelir ve harcama takviyesi en düşük olan ülke olduğu kaydedildi. Buna nazaran Türkiye’nin toplam gelir ve harcama takviyesi sıhhat harcamaları dahil yalnızca 7,6 milyar dolar oldu. Dünya genelinde yapılan 7,9 trilyon dolarlık global gelir takviyesi ve nakit harcamanın içinde Türkiye’dekinin karşılığı sadece binde 1 oranında kaldı.
Türkiye vatandaşa yönelik nakit dayanaklarının en az olduğu ülke
Koronavirüs salgını periyodunda yapılan nakit harcamaların toplam ekonomik ve mali dayanaklara oranına bakıldığında yüzde 90 ile Avustralya, yüzde 88 ile Yeni Zelanda ve yüzde 87 ile ABD birinci sıralarda yer alırken, Türkiye, koronavirüs periyodunda yapılan nakit harcamaların toplam ekonomik ve mali dayanaklara oranı yüzde 11 ile son sırada yer aldı. Türkiye’deki toplam ekonomik takviyelerin yüzde 89’u işletmelere, şirketlere ve bankalara sağlanan kolaylıklar ve takviyeler oldu.
Nakit takviyesinin aslan hissesi bütçeden değil, İşsizlik Sigortası Fonu’ndan
Bakanlık bilgilerine nazaran Türkiye’de koronavirüs kapsamında 2020 yılında yapılan toplam nakit takviyesi 42,8 milyar TL oldu. 6,4 milyon haneye Toplumsal Muhafaza Kalkanı kapsamında 1000 TL nakdi takviye yapılırken, 2 milyon aileye “Biz Bize Yeteriz” kampanyasından tekrar 1000 TL takviye sağlandı. Böylelikle Mart-Aralık 2020 devrinden 8,4 milyon haneye bir keze mahsus olmak üzere 1000 TL (toplam 8.4 Milyar TL) yardım yapıldı.
İşsizlik Sigortası Fonundan ise 2,2 milyonu aşkın çalışana ayda 1.168 TL nakdi fiyat takviyesi (ücretsiz müsaade ödeneği), 3,6 milyon çalışana kısa çalışma ödeneği ve 913 bin işsize ise işsizlik ödeneği olmak üzere toplamda 6,7 milyon çalışana koronavirüs salgını ile uğraş kapsamında hudutlu nakit dayanak sağlandı. İşsizlik sigortası tarafından 6,7 milyon çalışana sağlanan toplam dayanak fiyatı yaklaşık 35 milyar TL oldu.
Raporun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.